- ΟΥΚΡΑΝΙΑ: F-16, ΜΠΑΧΜΟΥΤ, και ΖΕΛΕΝΣΚΙ
Από το πρωί της 2ης ημέρας, τρεις ειδήσεις είχαν κυριαρχήσει στην επικαιρότητα της Συνόδου σχετιζόμενες με την Ουκρανία, και η συνέχειά τους απασχόλησε καί την τρίτη και τελευταία ημέρα:
(1) πρώτη ήταν η είδηση που δόθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου, ώρα Ιαπωνίας, από τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, πως ο Πρόεδρος Μπάιντεν ενημέρωσε τους εταίρους του στη Σύνοδο ότι οι ΗΠΑ θα συμβάλουν στην εκπαίδευση Ουκρανών πιλότων στα F-16 4ης γενιάς, δηλαδή στα πιο εξελιγμένα που υπάρχουν, και πως παρέχουν την άδεια στους εταίρους και συμμάχους τους να παραχωρήσουν τέτοια μαχητικά κατά τις δυνατότητες και τη βούλησή τους.
(2) δεύτερη, ήταν εκείνη που κυκλοφόρησε για πολλοστή φορά ο Γεβγκένι Πριγκόζιν της Βάγκνερ, πως ολοκληρώθηκε η κατάληψη του Μπαχμούτ.
(3) τέλος, τρίτη ήταν η απογευματινή άφιξη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη Χιροσίμα, για την οποία βεβαίως κανείς δεν είχε πραγματικά πιστέψει τις διαρροές πως θα κατέφθανε τη νύχτα, τόσο διότι υπήρχαν ήδη προγραμματισμένες συναντήσεις του με Μπάιντεν, Σούνακ, Μακρόν, Μόντι, και τους λοιπούς ηγέτες, και δεύτερον διότι πάντοτε αναμένει κανείς για την ασφάλεια του Ουκρανού προέδρου να θολώνεται κάπως η ενημέρωση σχετικά με τις μετακινήσεις του.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ούτως ή άλλως κυριαρχεί σε κάθε διεθνή συνάντηση των Δυτικών εταίρων, βρισκόταν δε στην ατζέντα καί αυτής της Συνόδου, είτε επρόκειτο για την επαναβεβαίωση «της αταλάντευτης δέσμευσης» (Μπάιντεν) για τη στήριξη της χώρας στον αγώνα της, είτε για ηχηρό μήνυμα ανανεωμένης ενότητας απέναντι στη Ρωσία, είτε για μήνυμα επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία και στις χώρες ή/και οντότητες που τη διευκολύνουν στην παράκαμψη των κυρώσεων ή/και της γεμίζουν τα ταμεία με προσόδους που συμβάλλουν στη διαιώνιση της σύγκρουσης—βλ. Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Βραζιλία, κεντροασιατικές δημοκρατίες. Η Δύση επιχειρεί να βρει ισορροπημένες και εφαρμοζόμενες κατά περίπτωση πολιτικές, διότι ορισμένες χώρες δεν μπορεί και δεν την ωφελεί να τις πιέσει αφόρητα, ενώ άλλες παραείναι εύθραυστες ή ευεπίφορες σε ρωσική και κινεζική επιρροή ώστε πιέζοντάς τες να τις σπρώξει εντελώς στην άλλη πλευρά.
Ανταποκρινόμενος στη στήριξη των Επτά, ο Ζελένσκι υποσχέθηκε πως η νίκη εναντίον της Ρωσίας θα εξασφαλίσει βιώσιμη και μακρά παγκόσμια ειρήνη.
1.1. Ο ΤΖΕΪΚ ΣΑΛΙΒΑΝ ΓΙΑ ΤΑ F-16
Στις 8 Φεβρουαρίου 2022, ο Πούτιν είχε απειλήσει την Ουκρανία με σαδιστικό χαμόγελο λέγοντας «Нравится, не нравится — терпи, моя красавица», δηλαδή, «σ’ αρέσει, δεν σ’ αρέσει, θα το φχαριστηθείς, ομορφούλα μου». Πολλά έχουν αλλάξει από τότε, που αισθανόταν πως διέθετε μιαν αμάχητη υπεροπλία.
Από τις πέντε τελευταίες μηνιαίες «συναντήσεις Ramstein» των δωρητών αμυντικής βοήθειας προς την Ουκρανία (Ukraine Defense Contact Group, αλλιώς Ramstein Group) καταγράφηκαν συζητήσεις για την πιθανή παραχώρηση μαχητικών αεροσκαφών Δυτικής τεχνολογίας.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο Τζέικ Σάλιβαν το Σάββατο, αποκάλυψε πως το βράδυ της Παρασκευής, μάλλον στο δείπνο των ηγετών, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πως οι ΗΠΑ δίνουν το πράσινο φως στους εταίρους και συμμάχους τους να παραχωρήσουν τα μαχητικά αεροσκάφη F-16, και δη στην έκδοση 4ης γενιάς. Επιπλέον, πως οι ΗΠΑ θα συμβάλλουν την εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων και σε ζητήματα επιμελητείας στον βαθμό που τους αναλογεί.
Πρόκειται γι’ ακόμα έναν ιστορικό σταθμό στη συνδρομή ασφάλειας προς την Ουκρανία: έπειτα απ’ τα HIMARS και τα κύρια άρματα μάχης, άλλο ένα συμμαχικό «κάτι τέτοιο αποκλείεται να το κάνουμε» μετατράπηκε σε «ΟΚ, ας δούμε τώρα πώς θα το κάνουμε». ΤΟ Πεντάγωνο επιβεβαιώνει έτσι πως ακολουθεί προσεκτικά δομημένο πρόγραμμα συγκρότησης του καλύτερου, μοντέρνου στρατεύματος της Ανατολικής Ευρώπης, στόχος που είχε διατυπωθεί πέρσι το καλοκαίρι, παρά τις γκρίνιες μας για τους ρυθμούς με τους οποίους υλοποιείται το σχέδιο.
Απαντώντας στις ερωτήσεις που δέχθηκε, με γλυκό τρόπο ο Σάλιβαν επιχείρησε ν’ αναπτύξει επανειλημμένα την ιδέα πως πρόκειται για βελτίωση των δυνατοτήτων της ουκρανικής αυτοάμυνας, κι επομένως όχι για επιθετικού προσανατολισμού παροχή—σταθερό αφήγημα που έχει μονάχα ρητορική αξία—περίπου ότι δεν είναι δα και κάτι τόσο κεντρικό που θ’ αλλάξει τα πράγματα, μα κάτι πλευρικό, πως δεν έχει εγγενώς αλλάξει κάτι στον τρόπο που οι ΗΠΑ ανέλυαν από πέρυσι την άνοιξη μέχρι φέτος τον Φεβρουάριο τις εξοπλιστικές ανάγκες της χώρας, όταν ακόμα οι ΗΠΑ απέρριπταν την ιδέα παραχώρησης Δυτικών μαχητικών 4ης γενιάς, και ειδικά των F-16, ενώ μάλιστα υποτόνισε το πώς αξιολογούν μέχρι και σήμερα την απόδοση που θα έχει αυτό το όπλο στις πολεμικές επιχειρήσεις των ουκρανικών ΕΔ, εγγράφοντάς το απλά μέσα σε ένα μίγμα από τόσα άλλα όπλα.
Ο Σάλιβαν το παρουσίασε κάπως σαν «ας πούμε πως τώρα βρέθηκε μια θέση μέσα στο εξοπλιστικό μίγμα που παρέχουμε, όχι άμεσα βέβαια, αλλά αόριστα στο μέλλον, συνάμα με όλα τ’ άλλα που παραχωρούμε, καί για τα μαχητικά 4ης γενιάς, σιγά το πράγμα τώρα, πώς κάνετε έτσι;» Χωρίς να πείθει κανέναν.
Μία ερμηνευτική διάσταση της ανακοίνωσης θα μπορούσε να είναι πως, ένεκα του απροσδιόριστου χρονικού περιθωρίου που ανοίγεται μέχρι την υλοποίηση της δέσμευσης, η ανακοίνωση λειτουργεί και ως μια τελευταία παροχή διεξόδου (off-ramp) προς τη Μόσχα, σαν μια προειδοποίηση, ν’ αποχωρήσουν οι δυνάμεις εισβολής και κατοχής τώρα που προλαβαίνουν, διότι μόλις μπουν στον αγώνα τα Δυτικά μαχητικά αεροσκάφη, όποιων τύπων κι αν είναι, οπλισμένα με πυραύλους Storm Shadow (γαλλ. SCALP-EG), τότε «ἐπιβρέξει ἐπὶ ἁμαρτωλοὺς παγίδας, πῦρ καὶ θεῖον καὶ πνεῦμα καταιγίδος» (Ψαλμός 10,6).
Τούτο δεν έχει διαλάθει στο Κρεμλίνο, το οποίο μέσω του Υφυπ. Εξ. Αλεξάντερ Γκρούσκο στο TASS απείλησε πως όποιες χώρες τολμήσουν να παραχωρήσουν τα μαχητικά τους, θα εμπλακούν σε κινδύνους, περιεχόμενο που έχουμε ακούσει από τους Πεσκόφ και Ζαχάροβα σε κάθε παρόμοια παραχώρηση ενός νέου οπλικού συστήματος.
«Βλέπουμε πως οι Δυτικές χώρες παραμένουν προσκολλημένες στο σενάριο της κλιμάκωσης. Αυτό ενέχει κολοσσιαία ρίσκα για τις ίδιες,» δήλωσε ο Γκρούσκο. «Σε κάθε περίπτωση, κι αυτό θα ληφθεί υπόψη μέσα στους σχεδιασμούς μας, και διαθέτουμε όλα τα απαραίτητα μέσα για να επιτύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει,» υπογράμμισε στον συνήθη απειλητικό τόνο του Κρεμλίνου.
Απ’ τη μεριά του, καταφθάνοντας στη Χιροσίμα, ο Πρόεδρος Ζελένσκι χαιρέτισε ως «ιστορική» την απόφαση της Ουάσιγκτον να εκπαιδεύσει Ουκρανούς πιλότους, να δώσει την άδεια σε πρόθυμους συμμάχους να παραχωρήσουν μαχητικά τους, και να συνεργαστεί μαζί τους για την επίλυση ζητημάτων του χρόνου παράδοσης και του αριθμού των αεροσκαφών. Και για κάτι τέτοιο πραγματικά πρόκειται, για ιστορική απόφαση, και για το ξεπέρασμα ενός ακόμα σκοπέλου. Ο δε Ουκρανός Υπ. Άμυνας, Ολέξιι Ρέζνικοφ, σχολίασε χιουμοριστικά με tweet του πως «απ’ όσο φαίνεται, υπάρχει Άι Βασίλης» παραπέμποντας σ’ ένα βίντεο που είχε αναρτήσει τον περασμένο Δεκέμβριο, όπου παρακαλούσε τον άγιο να του στείλει μαχητικά.
Μένοντας στο θέμα, το μεσημέρι (τοπική ώρα) της Κυριακής 21 Μαΐου, ο Τζο Μπάιντεν παραχώρησε συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη της Συνόδου, στην οποία αποκάλυψε πως έχει λάβει ξεκάθαρη διαβεβαίωση από τον Ζελένσκι («flat assurance») πως τα F-16 δεν θα χρησιμοποιηθούν για να πληγούν εδάφη της ρωσικής επικράτειας, αλλά για την απελευθέρωση των κατεχομένων ουκρανικών εδαφών. Παράλληλα, επανέλαβε πως οι ΗΠΑ θα παράσχουν ένα ακόμα εξοπλιστικό πακέτο $375Μ απ’ τ’ αποθέματα των αμερικανικών ΕΔ, το οποίο θα περιλαμβάνει πυροβολικό, πυρομαχικά, τεθωρακισμένα, οχήματα μεταφοράς προσωπικού, φορτηγά, φορητές γέφυρες, και εκπαίδευση προσωπικού, μεταξύ άλλων.
Συνδυάστε το με τις παροχές εκατοντάδων νέων γερμανικών τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, με τις ανάλογες δεσμεύσεις Μακρόν για δεκάδες ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα, και με τ’ αμερικανικά τεθωρακισμένα Bradeys, και θα δείτε πως η Δύση εξοπλίζει μερικές μηχανοκίνητες ταξιαρχίες ή μεραρχίες γοργής προέλασης ενόψει της θερινής αντεπίθεσης. Αυτό σημαίνει πως ο πόλεμος θα παραμείνει για κάμποσο καιρό ακόμα ένας πόλεμος εδάφους, και η αεροπορικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν όπως μέχρι σήμερα, για στοχευμένα πλήγματα κατά δεξαμενών καυσίμων, αποθηκών πυρομαχικών, κέντρων διοικήσεως, και άλλως υποδομών των ρωσικών δυνάμεων εισβολής και κατοχής.
Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια πραγματιστική θέση, δηλαδή, δεν αναμένεται να λάβει η ουκρανική πολεμική αεροπορία τα F-16 ή άλλα δυτικά μαχητικά 4ης γενιάς πριν την αναμενόμενη αντεπίθεση του φετινού θέρους/φθινοπώρου, αλλ’ αργότερα.
Παραμένουν ακόμα δημοσίως άγνωστες πολλές λεπτομέρειες, για το πώς, πότε, και από ποιούς θα δωρηθούν και πόσα αεροσκάφη, πότε και πού θα παραδοθούν, πού θα στεγάζονται, από ποιά αεροδρόμια θα απογειώνονται, από ποιους τεχνικούς εδάφους και με τί ανταλλακτικά θα επισκευάζονται, κ.ο.κ..
Βεβαιότατα, επομένως, εκκρεμούν ουσιώδη ανοιχτά ζητήματα, όμως «big things have small beginnings», όπως είχε πει ο Πίτερ Ο’Τουλ υποδυόμενος τον Λώρενς της Αραβίας στην ομώνυμη ταινία του Ντέιβιντ Λιν.
Θα παραθέσω μερικά αποσπάσματα από τις δηλώσεις Σάλιβαν, στα οποία επαναλαμβάνει verbatim τις στάνταρ διατυπώσεις του Πενταγώνου και του State Department όλων των περασμένων μηνών, ώστε να έχουμε μιαν εικόνα του αφηγήματος περί της συλλογιστικής πίσω από την παροχή εξοπλιστικών δυνατοτήτων εκ μέρους των ΗΠΑ απ’ την αρχή του πολέμου μέχρι σήμερα:
«Μόλις χθες, καθώς όλοι γνωρίζετε, ο Πρόεδρος Μπάιντεν πληροφόρησε του εταίρους του στους G7 πως οι ΗΠΑ θα στηρίξουν μια κοινή προσπάθεια για να εκπαιδευτούν Ουκρανοί πιλότοι σε 4ης γενιάς μαχητικά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων και των F-16.
Εδώ και λίγους μήνες, εμείς και οι σύμμαχοι και εταίροι μας έχουμε πράγματι εστιάσει στο να προμηθεύσουμε στην Ουκρανία τα συστήματα, όπλα, και την εκπαίδευση που χρειάζεται για να μπορέσει να διεξαγάγει αποτελεσματικές επιθετικές επιχειρήσεις την άνοιξη και το καλοκαίρι. Έχουμε τηρήσει όσα υποσχεθήκαμε. Έχουμε δώσει στην Ουκρανία ό,τι χρειάζεται βάσει της στενής συνεννόησης μεταξύ των δικών μας και των δικών της ΕΔ. Και τώρα, έχουμε στραφεί σε συνομιλίες σχετικές με τη βελτίωση της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας, που είναι μέρος της μακρόπνοης δέσμευσής μας στην ουκρανική αυτοάμυνα.
Επομένως, καθώς θα εκτυλίσσεται η εκπαίδευση τους ερχόμενους μήνες, θα εργαστούμε μαζί με τους συμμάχους μας για να προσδιορίσουμε πότε θα παραδοθούν τ’ αεροσκάφη, ποιος θα τα παραδώσει, και πόσα θα είναι.
Όπως είπε ο Πρόεδρος Μπάιντεν [Σ.τ.Σ. σε πρόσφατες συνεντεύξεις του, όπου χαρακτήριζε πρόωρη τη συζήτηση για τα μαχητικά] τότε ακόμα δεν κατευθυνόμασταν προς τα εκεί, αλλά είχε υπαινιχθεί πως δεν το είχαμε αποσύρει κιόλας απ’ το τραπέζι.
Τίποτα δεν άλλαξε. Στην πράξη, η προσέγγισή μας για την προμήθεια των όπλων, των υλικών, και της εκπαίδευσης των Ουκρανών έχει ακολουθήσει τις απαιτήσεις της σύγκρουσης.
Έτσι, κατά την πρώτη φάση, όταν οι ρωσικές δυνάμεις προήλαυναν προς το Κίεβο, η δυνατότητα-κλειδί που χρειάζονταν ήταν Stingers και Javelins. Τους τα παρείχαμε. Στη δεύτερη βάση, όταν επρόκειτο περισσότερο για μάχη στο έδαφος στο Ντονμπάς, η ανάγκη ήταν για πυροβολικό και πυρομαχικά για Μ777 των 155mm.
Καθώς εξελισσόταν ο αγώνας, οι δυνατότητες που παρείχαμε στην Ουκρανία εξελίσσονταν μαζί του. Και αυτό το οποίο εννοούσε [με τη δήλωσή του] τον Φεβρουάριο είναι πως τότε βρισκόμασταν εν μέσω μιας γιγαντιαίας προσπάθειας να εξασφαλίσουμε πως η Ουκρανία θα διέθετε ό,τι χρειαζόταν για να είναι ικανή να ξεκινήσει την αντεπίθεσή της αυτό το καλοκαίρι. Κι αυτό ήταν οτιδήποτε από άρματα μάχη έως τεθωρακισμένα οχήματα Bradley, επιπλέον HIMARS και πυρομαχικά πυροβολικού, και άλλες οπλικές δυνατότητες.
Τα F-16 δεν ήσαν τμήμα εκείνου του μίγματος. Και ο Πρόεδρος δήλωνε πως για τους σκοπούς αυτής της αντεπίθεσης, οι δυνατότητες των F-16, συγκρινόμενες με όλα τ’ άλλα που ανέφερα, δεν βρίσκονταν στην κορυφή της λίστας.
Όμως τώρα που έχουμε παραδώσει ότι υποσχεθήκαμε να παραδώσουμε, ώστε να φέρουμε τους Ουκρανούς στη θέση να μπορούν να σημειώσουν προόδους μέσω της αντεπίθεσης, φτάσαμε στη στιγμή όπου είναι καιρός να κοιτάξουμε παρακάτω, και να πουμε «Τί θα χρειαστεί η Ουκρανία ως τμήμα μιας μελλοντικής δύναμης, για να είναι ικανή να αποτρέψει και να αμυνθεί έναντι της ρωσικής επιθετικότητας, καθώς προχωράμε;»
Τα F-16 4ης γενιάς είναι μέρος αυτού του μίγματος. Το προφανές πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουμε είναι η εκπαίδευση, και κατόπιν να εργαστούμε μαζί με τους συμμάχους και εταίρους μας και με τους Ουκρανούς για να προσδιορίσουμε πώς να προμηθεύσουμε στην πράξη τα αεροσκάφη.
Επομένως, αυτό είναι μέρος μιας προσέγγισης παροχής του απαραίτητου εξοπλισμού στην Ουκρανία βάσει το τί βλέπουμε από στρατιωτικής απόψεως, κατά τις συμβουλές των στρατιωτικών διοικητών, τί απαιτείται ανά πάσα στιγμή και μέσα στα συμφραζόμενα της σύγκρουσης. Και γι’ αυτό φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα.
Η άποψή μας είναι πως τα F-16 δεν έχουν θέση ακριβώς στην παρούσα στιγμή του αγώνα. Έτσι, εάν τα παρείχαμε αμέσως τώρα, δεν θα ήσαν το κεντρικό που [οι Ουκρανοί] θα χρειάζονταν στο πεδίο της μάχης γι’ αυτήν την αντεπίθεση. Γι’ αυτό, έχουμε την αίσθηση πως θα είμαστε σε θέση να τους παράσχουμε αυτό που χρειάζονται για εκείνην την μελλοντική ισχύ, όταν θα το χρειαστούν. Συνεπώς, ο χρονισμός, από την δική μας τη σκοπιά, ευθυγραμμίζεται με την έναρξη της εκπαίδευσης στην παρούσα στιγμή.
[Για τον φόβο μην εκληφθεί η παραχώρηση μαχητικών 4ης γενιάς ως αφορμή για κλιμάκωση του πολέμου] Όλες οι δυνατότητες που οι ΗΠΑ παραχώρησαν στην Ουκρανία έρχονται με τη βασική πρόβλεψη πως οι ΗΠΑ δεν διευκολύνουν ή υποστηρίζουν επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος. Αυτό θα ισχύσει και για την υποστήριξη μας στην παραχώρηση των F-16 από οποιοδήποτε κράτος.
Και οι Ουκρανοί έχουν συστηματικά δείξει πως είναι πρόθυμοι να το τηρήσουν αυτό. Και στην πράξη, τους έχουμε δει να το τηρούν με την προμήθεια του Δυτικού εξοπλισμού όποτε κι αν τους τον παρείχαμε.
[Για τον χρόνο εκπαίδευσης, από εννιά έως δεκαοκτώ μήνες] Δεν θα ορίσω ένα χρονοδιάγραμμα για το πόσο θα πάρει η εκπαίδευση. Αυτό θα το προσδιορίσουν οι στρατιωτικοί ειδικοί. Και όπως έχουμε δει με άλλα χρονοδιαγράμματα εκπαίδευσης, μπορεί θεωρητικά να οριστούν αυτά, αλλά στην πράξη μπορεί να μεταβληθούν, λογουχάρη όπως έγινε με τους Patriot ή με τα HIMARS, ή με άλλα συστήματα. Συνεπώς, δεν θα βάλω έναν κύκλο στο ημερολόγιο.
Θα επισημάνω κάτι που νομίζω πως αποσιωπάται σε όλη αυτή τη συζήτηση για τα μαχητικά αεροσκάφη, που είναι ότι ο Δυτικός συνασπισμός, έχει, στην πράξη ήδη υποστηρίξει την προμήθεια ανταλλακτικών και άλλων απαραίτητων εξαρτημάτων για την υπάρχουσα πολεμική αεροπορία της Ουκρανίας, τα οποία χρησιμοποιούν ήδη στον αγώνα τους. Και φυσικά, έχουμε παράσχει πυραύλους HARM και άλλα που διευκολύνουν αυτά τ’ αεροσκάφη να χρησιμοποιήσουν μια δυνατότητα.
Μερικοί Δυτικοί σύμμαχοι έχουν, πράγματι, προμηθεύσει σοβιετικής εποχής αεροσκάφη, MiGs. Επομένως, το ερώτημα προς εμάς είναι: καθώς αυτό το απόθεμα σε MiGs αρχίζει να ελαττώνεται, και καθώς προσβλέπουμε σε μια μακροπρόθεσμη μετάβαση σε Δυτικά, 4ης γενιάς μαχητικά αεροσκάφη, με ποιόν τρόπο θα το κάνουμε αυτό ώστε να εξασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία θα διατηρήσει την ικανότητά της στον αέρα καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου;
Έχουμε την πεποίθηση πως θα μπορέσουν να το επιτύχουν αυτό, πως θα εξακολουθήσουν να έχουν αυτήν την αεροπορική δυνατότητα. Καθώς, όμως, εκείνη θα καταστρέφεται, αυτή η νέα δυνατότητα [Σ.τ.Σ. των Δυτικών μαχητικών 4ης γενιάς] θα έρχεται σταδιακά να γεμίσει τα κενά.»
1.2. ΜΠΑΧΜΟΥΤ
Το Σάββατο 20 Μαΐου, είχαμε την είδηση από βιντεομήνυμα του Γεβγκένι Πριγκόζιν πως έπεσε το Μπαχμούτ, κάτι που, βέβαια, έχουμε ακούσει μερικές δεκάδες φορές απ’ τον ίδιο και από ρωσικούς λογαριασμούς στα μίντια, ακόμα και απ’ το Κρεμλίνο. Πέραν αυτού, ανακοίνωσε πως θ’ αποσύρει τις δυνάμεις του απ’ την πόλη στις 25 Μαΐου. Τί πράγμα; Δεν θέλει να εξασφαλίσει την διατήρηση των κεκτημένων του; Μήπως τελικά ισχύει αυτό που έγραψε στον Α’ Ολυνθιακό του ο Δημοσθένης, ότι «τὸ φυλάξαι τἀγαθὰ τοῦ κτήσασθαι χαλεπώτερον εἶναι»;
Αρχικά, η Υφυπ. Άμυνας της Ουκρανίας Χάνα Μαλιάρ σχολίασε το Σάββατο πως δεν είναι έτσι, αλλά εξακολουθούν να μαίνονται οι μάχες σε σημεία, κυρίως προς την είσοδο της πόλης, δήλωση που κι αυτή υπαινισσόταν έτσι, λόγω της χωροταξίας των θέσεων όπου εξακολουθούσαν οι συγκρούσεις, ότι το Μπαχμούτ μπορεί και να είχε πέσει ή βρισκόταν πολύ κοντά στο να συμβεί κάτι τέτοιο, που εάν ίσχυε δεν θα εξέπληττε κανέναν, δεδομένης της in extremis κατάστασης των υπερασπιστών της απολύτως ρημαγμένης και ισοπεδωμένης πόλης στις ελάχιστες γειτονιές όπου παραμένουν ταμπουρωμένοι.
Αυτό που δεν είπε ο Πριγκόζιν ήταν πως οι ουκρανικές ΕΔ ελέγχουν τη βόρεια και τη νότια ζώνη έξω απ’ την πόλη, πως έχουν δηλαδή κλείσει με ελιγμό τανάλιας τις διεξόδους, και έτσι πως οι δυνάμεις της Βάγκνερ είναι απίθανο ν’ αποσυρθούν επιτυχημένα ή να υποχωρήσουν με τάξη, όσο παραμένουν σε εμπλοκή με τις εξωτερικές ουκρανικές εδώ και ένα δεκαήμερο, πράγμα που θα παρεμποδίσει τα σχέδια του ρωσικού ΓΕΣ για άμυνα έναντι των αναμενόμενων ουκρανικών αντεπιθέσεων. Ακόμα κι αν παραμείνουν αποκλεισμένοι οι μισθοφόροι της Βάγκνερ στα ερείπια, θ’ απαιτηθεί οι ρωσικές ΕΔ να εξακολουθήσουν τις αποστολές αλεξιπτωτιστών στο Μπαχμούτ, και τέτοιοι έχουν σκοτωθεί αμέτρητοι μέχρι τώρα.
Την Κυριακή 21 Μαΐου το ερώτημα γνώρισε την κορύφωσή του: ερωτηθείς σχετικά ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, εάν οι ουκρανικές ΕΔ διατηρούσαν τον έλεγχο εκείνων των ανατολικών συνοικιών της πόλης που υπερασπίζονταν μέχρι πρότινος, απάντησε «I think not» («δεν το νομίζω») συμπληρώνοντας πως η πόλη έχει καταστραφεί ολοσχερώς.
«Πρέπει να κατανοήσετε πως δεν έχει απομείνει τίποτα εκεί», είπε στους ηγέτες, «το Μπαχμούτ υπάρχει μονάχα στις καρδιές μας» συμπλήρωσε, σύμφωνα με το AFP. Συνομιλώντας δε με τον Πρόεδρο Μπάιντεν, ο Ζελένσκι είπε πως «στο Μπαχμούτ υπάρχουν μονάχα drones και νεκροί Ρώσοι».
Λίγο αργότερα, εκπρόσωπος του Ζελένσκι διευκρίνισε πως ο Ουκρανός πρόεδρος δεν είχε επιβεβαιώσει με τη δήλωσή του αυτή πως κι εκείνος γνωρίζει ότι έπεσε το Μπαχμούτ, ή πως εγκαταλείφθηκαν οι ουκρανικές οχυρές θέσεις από τους υπερασπιστές τους, αλλά πως έχει καταστραφεί η πόλη και πως η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, θέση που επαναλάμβανε σταθερά το Κίεβο όλους αυτούς τους μήνες.
Η αλήθεια είναι πως ο Βολοντίμιρ δυσκολεύεται καί να κατανοήσει τ’ αγγλικά καί να τα μιλήσει, καθώς φαίνεται στις ομιλίες του, που πασχίζει να τις διαβάσει λέξη-λέξη με μια περίεργη κάτι-σαν-αμερικάνικη προφορά που θυμίζει την τραβηγμένα καουμπόικη προφορά των αδελφών Κλιτσκό. Θα τον έχετε, συνάμα, ακούσει ν’ απαντά σε ερωτήσεις ή σχόλια με «Thank you, thank you very much» ενώ δεν ταιριάζει μια τέτοια απόκριση σ’ εκείνο που μόλις του είπαν. Οπότε μπορεί να απαντούσε σε κάτι άλλο.
Αφού έληξε η Σύνοδος των G7, ο Ζελένσκι παραχώρησε την Κυριακή το απόγευμα συνέντευξη Τύπου, περίπου παράλληλη με κείνην του Τζο Μπάιντεν. Εγκωμίασε την οικοδέσποινα Ιαπωνία για την αλληλεγγύη της προς της Ουκρανία, και την πόλη της Χιροσίμα ιδιαίτερα, για την οποία είπε πως οι εικόνες της «ολοσχερούς καταστροφής της» του 1945 τού θυμίζουν το Μπαχμούτ του σήμερα.
Όπως είχα γράψει στην ανασκόπηση της πρώτης ημέρας της Συνόδου, πράγματι την Κυριακή ο Ουκρανός πρόεδρος αξιοποίησε την έξυπνη assist του Ιάπωνα πρωθυπουργού, που επέλεξε ως τόπο διεξαγωγής της Συνόδου την Χιροσίμα, και σχολιάζοντας την ανοικοδόμηση της ιαπωνικής πόλης βρήκε την ευκαιρία να υποσχεθεί πως στο μέλλον θα υπάρξει «ανοικοδόμηση και αποκατάσταση» της Ουκρανίας, όπως συνέβη και στη Χιροσίμα.
Όταν ερωτήθηκε ειδικά για το Μπαχμούτ, ο Ζελένσκι εμφατικά αποκρίθηκε πως «δεν έχει κυριευθεί από τη Ρωσία», ενώ για τα F-16 δήλωσε βέβαιος πως η χώρα του θα τα λάβει, απλώς δεν γνωρίζει πόσα θα είναι.
Όπως και νά ’χει, είπε ό,τι είπε, κι εμείς ας πούμε πως τον ακούσαμε να το λέει. Και τούτο μας φέρνει ξανά στο ερώτημα τί ήταν άραγε αυτό που έπεσε ή δεν έπεσε ακόμα μα ίσως να πέσει σήμερα, αύριο, σε δυο βδομάδες;
Ήταν κάποτε μια πόλη 70.000 κατοίκων, άνευ στρατηγικής ή τακτικής πλέον σημασίας για τη Μόσχα ή το Κίεβο, που κατέστη, όμως, συμβολικό τρόπαιο για τη Βάγκνερ, διότι η ρωσική μισθοφορική εταιρεία του Πριγκόζιν έριξε εκεί όλες της τις δυνάμεις, μαζί με τη συνδρομή του ρωσικού ΓΕΣ, και όμως εννιά μήνες αδυνατούσε να κατακτήσει το πεδίο αυτό της Κολάσεως, όπου κάθε στρατιώτης είχε δύο έως τέσσερις ώρες ζωής απ’ τη στιγμή της άφιξής του.
Η μακρά ρωσική αποτυχία κατάληψης της πόλης εξέθετε σε περίγελο βλαβερό για τα επιχειρηματικά συμφέροντά της και, κυριότερα, σε ανοιχτή αμφισβήτηση τη Βάγκνερ στην Αφρική, απ’ όπου ο Πριγκόζιν αντλεί τον πλούτο του πουλώντας υπηρεσίες μισθοφορικού στρατού στους τυράννους και πολεμάρχους της ηπείρου, αλλά καί συντονίζοντας κι εκτελώντας εκστρατείες μιντιακής προπαγάνδας, οι οποίοι τον ανταμείβουν συνηθέστερα με βαλίτσες με δολάρια και ορυχεία χρυσού, πολύτιμων λίθων, και ίσως ουρανίου.
Παρόμοια ντροπή επισώρευε η αποτυχία στο ρωσικό ΓΕΣ, που ο Πριγκόζιν το έλουζε περίπου καθημερινά με χυδαίες ύβρεις προς τον Υπ. Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και τον Αρχηγό των ρωσικών ΕΔ, Στγο Βαλέρι Γκερασίμοφ, πλήττοντας το πρεστίζ του στρατεύματος, που απ’ τα τσαρικά και σοβιετικά χρόνια περιβάλλεται με θεσμικό σεβασμό και θαυμασμό στη ρωσική κοινωνία.
Μια βδομάδα νωρίτερα, την Κυριακή 14 Μαΐου, η Washington Post είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο, βολικά χρονισμένο με την κατάληψη (?) της πόλης, πως ο Πριγκόζιν είχε από μηνών επικοινωνήσει υπογείως με το Κίεβο μέσω Αφρικής, τάζοντας στο ουκρανικό επιτελείο να του παράσχει πληροφορίες για τις θέσεις του ρωσικού στρατού σε διάφορα σημεία του μακρού μετώπου, δηλαδή των δυνάμεων που ελέγχει το ρωσικό ΓΕΣ, με αντάλλαγμα να του επιτραπεί να κυριέψει το Μπαχμούτ.
Ερωτηθείς σχετικά, ο Ουκρανός Υπ. Άμυνας Ολέξιι Ρέζνικοφ απάντησε θέτοντας τη γριφώδη ερώτηση «ποιός νομίζετε πως θα ωφελείτο από κάτι τέτοιο;», ενώ ο ίδιος ο Πριγκόζιν προέβη σε κάτι σαν διάψευση με βίντεό του τη Δευτέρα 15 Μαΐου, όπου με το γνωστό του ύφος ισχυρίστηκε πως «έχω να βρεθώ πολλούς μήνες στην Αφρική, δεν θα μπορούσα να έχω έρθει εκεί σε συνεννόηση με τους Ουκρανούς». Δεν είπε, δηλαδή, πως δεν κυλίστηκε στην αμαρτία με τον μυλωνά, είπε πως δεν πήγε στον μύλο να κυλιστεί μαζί του πάνω στα σακιά με το αλεύρι.
Όμως, εάν κυλιστείς πάνω στο αλεύρι με τον μυλωνά—και μπράβο σου, γιατί όχι;—η πλάτη σου θα γίνει άσπρη. Όταν, μάλιστα, ο Ντμίτρι Πεσκόφ απέρριψε βιαστικά την ιστορία αυτή ως απίθανη και υποβολιμαία, τούτο θα μπορούσε να ψυλλιάσει τους υποψιασμένους πως το Κρεμλίνο τουλάχιστον το εξετάζει κι αυτό ως ενδεχόμενο, διότι είναι γνωστό πως όταν λέει κάτι ο Πεσκόφ, ισχύει κάτι άλλο που τοποθετείται σε μιαν απέναντι πλευρά μέσα στο φάσμα της πραγματικότητας.
Τη βδομάδα πριν το δημοσίευμα της WaPo είχαν συμβεί πολλά πράγματα μαζί: πρώτον, σύμφωνα με πληροφορίες οι ουκρανικές ΕΔ είχαν σημειώσει σημειακές προελάσεις και ανακαταλήψεις εδαφών βάθους δύο χιλιομέτρων σε ζώνες πέριξ του Μπαχμούτ, όταν, υπενθυμίζω προς σύγκριση, καθημερινά για εννέα μήνες οι μισθοφόροι της Βάγκνερ κατελάμβαναν δέκα με είκοσι μέτρα κατά μέσο όρο την ημέρα.
Δεύτερον, καθημερινά ο Πριγκόζιν εξευτέλιζε σε σειρά βίντεο και αναρτήσεών του τις ρωσικές ΕΔ, κυρίως αλεξιπτωτιστές του ρωσικού ΓΕΣ, πως πετούσαν τα όπλα, εγκατέλειπαν τις θέσεις τους, και την κοπανούσαν για να σωθούν.
Τρίτον, ισχυριζόταν για βδομάδες αλλά κυρίως την Πέμπτη 4 και Παρασκευή 5 Μαΐου πως εγκαταλελειμμένες απ’ το ρωσικό Υπ. Άμυνας, οι δυνάμεις του είχαν στεγνώσει από όπλα, πυρομαχικά, και πολεμοφόδια, όπως τροφή, νερό, και φάρμακα, και πως γι’ αυτό θα τις απέσυρε στα μετόπισθεν, διότι, καθώς αφηγήθηκε και έδειξε με γλαφυρές εικόνες, το Μπαχμούτ είχε καταστεί σφαγείο στρωμένο με τα πτώματα των ηρωικών του πολεμιστών, που είχαν χαθεί κατά δεκάδες χιλιάδες, καθώς ο ίδιος ισχυριζόταν.
Σε τούτο επιβεβαίωσε ή συνέπλευσε με τον Λευκό Οίκο, που τη Δευτέρα 1 Μαΐου είχε ανακοινώσει διά στόματος Τζων Κέρμπι ότι απ’ το τέλος του Δεκεμβρίου 2022 έως εκείνη τη μέρα, η συντηρητική εκτίμηση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών για τις ρωσικές απώλειες ήταν 20.000 με 30.000 για το Μπαχμούτ, και 80.000 τραυματίες συνολικά στο χειμερινό μέτωπο.
Ασφαλώς, και οι ουκρανικές ΕΔ θα υπέφεραν απώλειες που δεν είναι συνετό να σχολιάσουμε, διότι δεν διαθέτουμε στοιχεία, πέραν του επαναλαμβανόμενου χαρακτηρισμού «ανάλογες», ή, όχι σπάνια, «βαρύτερες».
Τους τελευταίους μήνες ακουγόταν συχνά με πατρική συγκατάβαση η συμβουλή Δυτικών επιτελών, π.χ. του Αμερικανού Α/ΓΕΕΘΑ Στγου Μαρκ Μίλι, πως το Κίεβο θα ωφελείτο να εγκαταλείψει τον αγώνα της μάταιης υπεράσπισής του, γιατί εκεί δαπανούσε πυρομαχικά και άνδρες που δεν διέθετε την πολυτέλεια να χάνει, ώστε οι πολύτιμοι αυτοί πόροι να διοχετευθούν στην προπαρασκευή της εαρινής τότε, θερινής πλέον επίθεσης του 2023.
Τη βδομάδα που μας πέρασε, απ’ το Σάββατο 13 έως τη Δευτέρα 15 Μαΐου, η περιοδεία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε Ρώμη, Βερολίνο, Παρίσι, και Λονδίνο συνοδεύτηκε από δεσμεύσεις των Ευρωπαίων ηγετών για παραχώρηση μεγάλων για τα ευρωπαϊκά μας δεδομένα εξοπλιστικών πακέτων προς το Κίεβο, με μεγαλύτερο το κολοσσιαίο γερμανικό, ύψους €2,7Β, έπειτα το βρετανικό (πύραυλοι, drones) και το κάπως απροσδιόριστο γαλλικό (ελαφρά τεθωρακισμένα), στα οποία έρχονται να προστεθούν τα διαδοχικά αμερικανικά πακέτα του πρώτου τετραμήνου του έτους μας, με σπουδαιότερο της 5ης Απριλίου, $2,6Β, και την Κυριακή Μπάιντεν και Μπλίνκεν ανακοίνωσαν νέο εξοπλιστικό πακέτο αξίας $375Μ.
Φαίνεται πως συντίθεται το οπλοστάσιο για το οποίο παρακαλούσε ο Ουκρανός πρόεδρος τους εταίρους του Ramstein Group, και μάλιστα με νέες δυνατότητες σε αεράμυνα, σε μηχανοκίνητα και τεθωρακισμένα μέσα, σε ραντάρ, και σε εκατοντάδες πλέον drones.
Κοντά σ’ αυτά, κεντρική θέση κατέχουν οι βρετανικοί πύραυλοι κρουζ μακρού βεληνεκούς «Storm Shadow» (γαλλ. SCALP-EG) και η δια στόματος Τζο Μπάιντεν και Τζέικ Σάλιβαν υπόσχεση των ΗΠΑ να επιτρέψουν στους εταίρους και συμμάχους τους να παραχωρήσουν F-16 4ης γενιάς στην ουκρανική ΠΑ, και να συμβάλλουν στην εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων στον χειρισμό τους.
Στρωμένο με τα ερείπια του οπλισμένου σκυροδέματος των κτηρίων του, με σπασμένα τούβλα και κρατήρες βομβαρδισμών, το Μπαχμούτ ήταν, σύμφωνα με παλαιότερο χαρακτηρισμό του Ζελένσκι, το «οχυρό του Ουκρανικού φρονήματος», και κατέστη ο αφιλόξενος τόπος εξαντλητικής δαπάνης ρωσικών πόρων σε υλικά και προσωπικό, αφορμή μεν για τριβές και έριδα στο εσωτερικό των πυραμίδων ισχύος του «Ρασισμού» (Ruscism, Rashism, Russism, ή Russian Fascism, Ρωσικός Φασισμός), πύρρειο δε τρόπαιο των κατακτητών του, που ο ηγεμόνας της Μόσχας εγκωμίασε κι ευχαρίστησε για τη νίκη τους, ακόμη μια φορά, προσποιούμενος πως αγνοεί ότι έξω και γύρω απ’ αυτό έχουν πλέον λάβει θέσεις οι ουκρανικές ΕΔ.
Η υπόθεση του Μπαχμούτ δεν έχει κλείσει.
1.3. Ο ΖΕΛΕΝΣΚΙ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΩΝ G7
Ο Ουκρανός πρόεδρος κατέφθασε με γαλλική πτήση στη Χιροσίμα γύρω στις 4 το απόγευμα ώρα Ιαπωνίας, με το ίδιο γαλλικό αεροσκάφος που του είχε παραχωρήσει ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν, και τον είχε μεταφέρει την Παρασκευή 19 Μαΐου στη Σύνοδο Κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου στη Τζέντα.
Κατέβηκε απ’ το αεροσκάφος, χαιρέτησε αξιωματούχους που τον υποδέχθηκαν, και μέσα σε λίγες στιγμές είχε ήδη μπει μέσα στο ειδικό όχημα που τον περίμενε, με το κομβόι να διασχίζει δρόμους που είχαν αδειάσει νωρίτερα για λόγους ασφαλείας.
Προσήλθε στη Χιροσίμα έχοντας εξασφαλίσει δεσμεύσεις από τη Ρώμη, το Βερολίνο, το Παρίσι, το Λονδίνο, και την Ουάσιγκτον για μεγάλα εξοπλιστικά πακέτα, και κοντά σ’ αυτά είχε γίνει γνωστή προ ολίγου και η δέσμευση για τα F-16.
Αυτή ήταν μια τεράστια διπλωματική νίκη για τον Ζελένσκι η πρώτη θετική ανταπόκριση της Δύσης στο δικό του αίτημα μηνών, το οποίο μόλις μια βδομάδα νωρίτερα ο Ρίσι Σούνακ και ο Ολλανδός Πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε είχαν αναλάβει να προωθήσουν διεθνώς υπέρ του Κιέβου, συγκροτώντας συνασπισμό δωρητών μαχητικών αεροσκαφών («a fighter jet coalition»). Σ’ αυτόν ήδη εντάχθηκαν οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο, και η Δανία, πρόθυμες να παράσχουν δικά τους F-16.
Νομίζω ότι θα ήταν πλάνη να νομίσει κανείς πως οι διεργασίες για τα F-16 συντελέστηκαν ξαφνικά μετά τη διακήρυξη Σούνακ-Ρούτε, μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά το πράγμα ετοιμαζόταν από καιρό: τουλάχιστον ήδη από το Ramstein Meeting του Ιανουαρίου είχε αρχίσει να διαφαίνεται η μεταστροφή των Δυτικών δυνάμεων, ενώ συζητείτο σοβαρά ήδη απ’ τον Νοέμβριο.
Ο Ζελένσκι έκλεψε τα φώτα της δημοσιότητας στη Σύνοδο, με το πλήθος των επαφών του, και το πλήθος των ειδήσεων που έβγαλε και σχετίζονταν μ’ εκείνον το Σαββατοκύριακο. Θέλω να υπογραμμίσω πως πολλές χώρες ταλαιπωρούνται από πόλεμο την τελευταία δεκαετία, όμως ο Ζελένσκι είναι εκείνους που έχει κατορθώσει να διαχειριστεί τον διπλωματικό του αγώνα με τρόπο που του απέφερε ξεχωριστή δημόσια προβολή από άλλους ομολόγους του.
Αρχικά υπήρξε το θρίλερ αν θα έρθει ή όχι και πότε θα φτάσει, διότι η απόσταση είναι μεγάλη και πάνω από εχθρικούς ή έστω ύποπτους αιθέρες. Μάλλον η πτήση, δεδομένης της διάρκειάς της υπήρξε τεθλασμένη.
Τεθλασμένη υπήρξε και η πληροφόρησή μας, όπως την αφηγήθηκα στην ανασκόπηση της πρώτης ημέρας εργασιών της Συνόδου, εάν θα παραστεί ή θ’ απευθύνει μονάχα βιντεομήνυμα στους ηγέτες, μολονότι, όπως έγραψα, όσοι παρακολουθούμε ασιατικά μέσα ενημέρωσης είχαμε πληροφορηθεί πως θα παραστεί αυτοπροσώπως σε συναντήσεις με το Μόντι και τον Κισίντα.
Φαίνεται, πως ο Κισίντα—στον οποίον η Σύνοδος χρωστά πολλά, όπως και η Ιαπωνία για την επιστροφή της στη διεθνή γεωπολιτική κονίστρα, χτίζοντας πάνω στο έργο του Σίνζο Άμπε—σχεδίαζε από καιρού την επίσκεψη Ζελένσκι, του είχε, άλλωστε, απευθύνει πρόσκληση να επισκεφτεί την Ιαπωνία, όταν ο ίδιος είχε επισκεφτεί το Κίεβο τον Μάρτιο, όμως το ταξίδι οριστικοποιήθηκε την τελευταία στιγμή.
Ξαφνικά ήταν, άλλωστε, που έπιασαν και οι κάμερες την προσγείωση του γαλλικού αεροσκάφους στο αεροδρόμιο της Χιροσίμα. Αυτά όλα στο επικοινωνιακό κομμάτι.
Νομίζω πως ο Ζελένσκι αναμετρήθηκε θαρραλέα με μια μάλλον ανέφικτη αποστολή, να πείσει με τη παρουσία του στη Σύνοδο Κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου στη Τζέντα, όπου απευθύνθηκε σ’ ένα αδιάφορο, μη φιλικό, έως και εχθρικό ακροατήριο, δύσπιστο όπως και τόσοι άλλοι ηγέτες του Παγκόσμιου Νότου, που δεν βλέπουν λόγο ανάμιξης σε ξένα νιτερέσα ρισκάροντας τα δικά τους συμφέροντα.
Αμέσως μετά, με την εμφάνισή του στη Σύνοδο των G7 ο Ζελένσκι έφτασε τον διπλωματικό του αγώνα σε μια νέα κορύφωση, ειδικά εάν θυμηθούμε το πώς αντιμετωπιζόταν ως ένας κοντούλης, τηλεοπτικός κωμικός, και λοιδορείτο απ’ την άνοιξη του 2021, όταν δεν έβρισκε πουθενά συμμάχους, κατόπιν, το φθινόπωρο του ίδιου έτους, όταν η ΕΕ εμπιστευόταν ακόμα τον Πούτιν και τον παρακαλούσε με διαρκείς επισκέψεις των ηγετών της για τα ενεργειακά της, και τις πρώτες τρεις ημέρες της εισβολής του Φεβρουαρίου 2022, όταν οι Αμερικανοί παραινούσαν τον Ζελένσκι να εγκαταλείψει νύχτα την προεδρία, παραδίδοντας τα κλειδιά στις πιθανές μαριονέτες της Μόσχας.
Ήταν η εποχή που όλοι περίμεναν να δουν από τί μέταλλο είναι φτιαγμένος, και το πολύ-πολύ του έστελναν κράνη και επιδέσμους. Σταδιακά αντιλήφθηκαν πως εννοούσε όσα έλεγε, πως θα παραμείνει και δεν θα εγκαταλείψει την πατρίδα του, ώστε άρχισαν να τον εμπιστεύονται, παρέχοντάς του ολοένα και πιο σπουδαία οπλικά συστήματα, πάντοτε στάγδην, βέβαια, και με καθυστερήσεις, όμως εξίσου σταδιακά κατακτούσε για τον εαυτό του κάτι που πολλοί ηγέτες στερούνται: αξιοπιστία.
Το αμερικανικό Πεντάγωνο, που είχε υποστεί τη ντροπιαστική αποχώρηση απ’ την Καμπούλ, και είδε τον εξοπλισμό που είχε παραχωρήσει στον λιποτάκτη αφγανικό στρατό, αξίας περίπου $100Β, να περνά στους Ταλιμπάν μέσα σε δέκα ημέρες κατάρρευσης, ήταν αρχικά απρόθυμο να παράσχει παρόμοια οπλικά στους Ουκρανούς, από τον φόβο μην τυχόν και περάσουν στα χέρια των Ρώσων εισβολέων.
Σήμερα, οι Ουκρανοί έχουν καταστεί για το Πεντάγωνο πιστοί σύμμαχοι και εταίροι που αγωνίζονται σαν τα λιοντάρια, και γι’ αυτό τους παρέχονται υψηλής τεχνολογίας Δυτικά συστήματα, τεθωρακισμένα και άρματα μάχης τελευταίας γενιάς, πύραυλοι Patriot και Storm Shadow, βρισκόμαστε δε προ της παραχώρησης μαχητικών αεροσκαφών. Παράλληλα, τους παρέχεται εκπαίδευση, και στενή συνεργασία ανταλλαγής πληροφοριών που συλλέγονται με Δυτικά μέσα από Δυτικές υπηρεσίες.
Αυτά όλα τα ζητούσε φορτικά ο Ζελένσκι, και ένα μετά το άλλο τα λάμβανε, δίχως ν’ αποθαρρύνεται από το πόσες φορές άκουσε πως είναι δύσκολο αυτό και αδύνατο εκείνο, ή να εγκαταλείψει την προσπάθεια κάθε φορά που τον ρωτούσαν—καθώς και την Κυριακή ετέθη το ερώτημα από δημοσιογράφους—μήπως η παραχώρηση των εξοπλισμών που ζητούσε προκαλούσε κλιμάκωση απ’ τους εισβολείς Ρώσους. Τί λογής νέα κλιμάκωση που δεν την έχουν ήδη διαπράξει οι εισβολείς βάρβαρα και εγκληματικά; Κοντά στον εχθρό είχε να πολεμήσει και την φοβικότητα των απόλεμων Ευρωπαίων, που έτρωγαν τα νταηλίκια και τον εκβιασμό του Πούτιν.
Στη λίστα των περίπου πενήντα δωρητών αμυντικής συνδρομής που δέχθηκε η Ουκρανία, οι δέκα πρώτοι έχουν δώσει: $46,7Β οι ΗΠΑ, $7,2Β η Βρετανία, $3,9Β η Γερμανία, $2,6Β η Πολωνία, όσα και η Ολλανδία, $1,5Β ο Καναδάς, $1Β η Σουηδία, όσα και η Νορβηγία, ενώ Δανία και Φινλανδία έχουν προσφέρει από περίπου $800Μ η καθεμιά τους. Αυτό κάτι δηλώνει, γιατί καμία απ’ αυτές τις χώρες δεν μεταχειρίζεται το χρήμα των φορολογουμένων της ελαφρά τη καρδία.
1.3.1. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΖΕΛΕΝΣΚΙ – ΣΟΥΝΑΚ
Εξαιρετικά και ασυνήθιστα διαχυτική και ανθρώπινη ήταν η συνάντηση του Ζελένσκι με τον Ρίσι Σούνακ, ο οποίος επιχειρεί με διατρανώσεις αταλάντευτης στήριξης να πάρει την θέση που κατέχει μέχρι σήμερα ο Μπόρις Τζόνσον στις καρδιές των Ουκρανών. Κατά την υποδοχή του, ο Σούνακ τον χτύπησε φιλικά στον ώμο, και με χαμόγελο του είπε «τα κατάφερες και ήρθες! χαίρομαι που σε βλέπω!» («You made it! Good to see you!»). Ο Βρετανός πρωθυπουργός δέχεται κριτική στην πατρίδα του πως παραείναι στημένος και πως οι «ανθρώπινες» συμπεριφορές του μοιάζουν κάπως ρομποτικές και άβολες, οπότε κάνει ό,τι μπορεί για να το θεραπεύσει κι αυτό.
Σε διάφορες στιγμές μέσα στο τριήμερο, ο Σούνακ προέβη σε δυο λογιών δηλώσεις: η πρώτη ήταν πως πρέπει οι Επτά να επιδιώξουν την ευρύτερη στήριξη των κυρώσεων και από άλλες χώρες πέραν των Δυτικών, ευχολόγιο που πιο εύκολα λέγεται παρά επιτυγχάνεται.
Η δεύτερη δήλωση που επανέλαβε κάμποσες φορές ήταν πως η Κίνα «καθίσταται ολοένα και πιο αυταρχική στο εσωτερικό και το εξωτερικό» («increasingly authoritarian at home and abroad»), και πως «αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση του καιρού μας» («posing the greatest challenge of our age») σε ό,τι αφορά την παγκόσμια ασφάλεια και την ευημερία.
Όπως παρατήρησε η εσωκομματική του αντιπολίτευση (Μπόρις Τζόνσον, Λιζ Τρας, Τζέικομπ Ρις-Μογκ, κ.ά.), αυτό αποτελεί απαράδεκτη μετακίνηση από τα λόγια του όταν διεκδικούσε την πρωθυπουργία. Τότε είχε χαρακτηρίσει την Κίνα ως «τη μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη απειλή για τη Βρετανία» («the biggest long-term threat to Britain»), απ’ όταν όμως ανέλαβε την εξουσία εγκατέλειψε τη σκληρή γραμμή—λογουχάρη υπαναχώρησε προ δεκαημέρου απ’ τη δέσμευσή του να κλείσει τα τριάντα κινεζικά «Ινστιτούτα Κομφούκιου» που δρουν κάπως πρακτορικά και προπαγανδιστικά μέσα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Μάρτιο, η επικαιροποιημένη «Ολοκληρωμένη Επιθεώρηση της Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου» περιέγραψε την Κίνα ως μια «συστημική πρόκληση που θα προσδιορίσει μιαν ολόκληρη εποχή» («epoch-defining and systemic challenge»), παρά ως «απειλή» («threat»).
Στη συνάντησή του με τον Ζελένσκι, ο Σούνακ χαρακτήρισε «ιστορική» τη στιγμή για τη στήριξη που λαμβάνει η Ουκρανία από τη διεθνή κοινότητα, επαναβεβαίωσε τη βρετανική δέσμευση στήριξης, που είχε επαναλάβει την προηγούμενη Δευτέρα, όταν τον υποδέχθηκε στην εξοχική του κατοικία στο Τσέκερς, και ενημέρωσε τον Ουκρανό πρόεδρο για όσα είχαν συζητηθεί και αποφασιστεί στη Σύνοδο μέχρι την άφιξή του, όπως για τα F-16.
Απαντώντας, ο Πρόεδρος Ζελένσκι ευχαρίστησε τον Βρετανό πρωθυπουργό για τις καλές του υπηρεσίες, για τη διπλωματική κάλυψη και την πρωτοβουλία που ανέλαβε με τον Ολλανδό ομόλογό του, Μαρκ Ρούτε, για την συγκρότηση του συνασπισμού για τα μαχητικά αεροσκάφη.
1.3.2. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΖΕΛΕΝΣΚΙ – ΜΟΝΤΙ
Στη συνάντησή του με τον Ινδό Πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, τον ενοχλητικά αδιάφορο για την ουκρανική κρίση ηγέτη απ’ τον Παγκόσμιο Νότο, ο Ουκρανός πρόεδρος προσήλθε με την πρότερη δέσμευση των G7 για την παραχώρηση των μαχητικών 4ης γενιάς, η οποία υποχρεωτικά παρατείνει τον χρόνο της Δυτικής στήριξης προς την χώρα του από τη βραχυπρόθεσμη στη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη κλίμακα.
Εάν ο Μόντι ήλπιζε πως θα φύγει σύντομα το κακό από πάνω του, ο Ζελένσκι του υπενθύμισε έτσι πως πρέπει να συμβάλει ενεργά με τις δυνάμεις του στην επίλυση της κρίσης, ασκώντας επιρροή προς τη Ρωσία ή υποχωρώντας από τη σχέση της Ινδίας με τη Μόσχα, διότι όσο το ινδικό χρήμα συντηρεί τις ρωσικές πολεμικές αντοχές, τόσο και η Δύση θα στηρίζει την Ουκρανία, και το πράγμα δεν θα έχει τελειωμό.
Μεταξύ άλλων, ο Ζελένσκι ζήτησε απ’ τον Ινδό πρωθυπουργό παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και κινητών νοσοκομείων. Τον ενημέρωσε, ακόμη, λεπτομερώς για τους όρους της ουκρανικής ειρηνευτικής πρωτοβουλίας, και προσκάλεσε την Ινδία να συμμετάσχει στην εφαρμογή της, ευχαριστώντας τον για την στήριξη που παρέχει η χώρα του στην αρχή της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Ουκρανίας, και για την ανθρωπιστική βοήθεια που ήδη παρέχει.
Ο Μόντι, βέβαια, ούτε αυτή τη φορά καταδίκασε τη ρωσική εισβολή, κατοχή, και τα εγκλήματα πολέμου, αλλά έδωσε μιαν αόριστη υπόσχεση πως η Ινδία θα κάνει ό,τι μπορεί για να συμβάλει στην ειρήνευση.
Διαθέτουμε, όμως, τεκμήρια για το τί εννοούσε μ’ αυτό, ανατρέχοντας στο τί έχει κάνει έως τώρα: τον περασμένο Φεβρουάριο, η Ινδία απείχε από την ψηφοφορία στην Ολομέλεια του ΟΗΕ για την καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας, επιμένοντας δεκάξι μήνες τώρα σε αόριστες κενολογίες πως μονάχα ο ειρηνικός διάλογος μπορεί να φέρει τη λύση στη σύγκρουση.
Η αλήθεια είναι πως η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της Ινδίας, τώρα και καυσίμων, και η ρωσική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ πάντοτε μπλοκάρει με βέτο ψηφίσματα που αφορούν τη διαφιλονικούμενη με το Πακιστάν περιοχή του Κασμίρ. Τέλος, τόσο ο Μόντι όσο καί ο Υπ. Εξ. Τζαϊσανκάρ έχουν δηλώσει, αψηφώντας τις Δυτικές παραινέσεις, πως θα εξακολουθήσουν να παραγγέλλουν ρωσικό αργό πετρέλαιο, στις ποσότητες και στις τιμές που η Ινδία το επιθυμεί και το χρειάζεται.
1.3.3. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΖΕΛΕΝΣΚΙ – ΜΑΚΡΟΝ
Σε εξαιρετικό κλίμα διεξήχθη η δεύτερη συνάντηση των δύο ηγετών μέσα σε επτά ημέρες, με τον Μακρόν να υπόσχεται στήριξη μέχρι το τέλος, και να χαρακτηρίζει την παρουσία και διπλωματική δράση του Ζελένσκι ως «game changer», εξηγώντας στον Ουκρανό πρόεδρο γιατί: «νομίζω πως είναι μια μοναδική ευκαιρία να έχεις επαφές με πολλές χώρες από τον Παγκόσμιο Νότο, και να τους εξηγήσεις την κατάσταση, να μεταφέρεις ένα μήνυμα, και να μοιραστείς το πώς βλέπεις τα πράγματα. Πιστεύω πως μπορεί τούτο ν’ αλλάξει το παιχνίδι.»
Μαζί με τον Φούμιο Κισίντα που προσκάλεσε τον Ζελένσκι, ο Μακρόν ήταν ο δεύτερος που διευκόλυνε την παρουσία του στις δύο συνόδους κορυφής του τριημέρου, πρώτα του Αραβικού Συνδέσμου και στη συνέχεια των G7, παρέχοντας όχι μονάχα ένα γαλλικό κυβερνητικό αεροσκάφος για την ουκρανική αποστολή, μα και τη διπλωματική κάλυψη που το συνόδευε προκειμένου να φτάσει με ασφάλεια στον προορισμό του, καθώς θα πετούσε απ’ τα δυτικά προς τ’ ανατολικά, αποφεύγοντας εχθρικούς αιθέρες.
Ο Γάλλος πρόεδρος ανταποκρίθηκε αμέσως σε αίτημα του Ζελένσκι κατά το γεύμα τους το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Παρίσι, πως επιθυμεί να προσέλθει στις Συνόδους, αλλά δεν διαθέτει τον τρόπο για την ασφαλή του μετάβαση. Υπενθυμίζω πως ο Ζελένσκι είχε πετάξει άλλη μια φορά, τότε μαζί με τον Μακρόν, στις Βρυξέλλες, για τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ τον Φεβρουάριο.
Οι διευκολύνσεις που παρέχει ο Μακρόν στον Ουκρανό ομόλογό του και η διπλωματική κάλυψη που τις συνοδεύει ενδεικνύουν μια στενή σχέση που ενώνει τους δύο άνδρες, ένα «bromance» που φαίνεται στη χημεία τους, κάπως διαφορετικό απ’ την ενθουσιώδη σχέση με τον Μπόρις ή την άβολα ρομποτική με τον Σούνακ, με τον Ζελένσκι να απευθύνεται δημόσια στον Μακρόν με το μικρό του, «Εμανουέλ», αλλά και πρακτικότερα συμβάλλει στην ενίσχυση του διεθνούς ηγετικού προφίλ του Γάλλου προέδρου ως διαμεσολαβητή μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, ρόλο που επεδίωξε συστηματικά από τις παραμονές της ρωσικής εισβολής της 24ης Φεβρουαρίου. Σημειώνω εδώ πως ένα απ’ τα πρώτα τηλεφωνήματα του Ζελένσκι τα ξημερώματα της ρωσικής εισβολής ήταν προς τον Μακρόν, και πως έχουν συχνές επικοινωνίες.
Τέλος, δεν λησμονούμε πως ενώ η Γαλλία υπολείπεται σημαντικά σε δωρεές αμυντικού εξοπλισμού προς την Ουκρανία αναλόγως του μεγέθους της, ιδιαίτερα συγκριτικά με τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Παρίσι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έλαβε υπόσχεση για δεκάδες γαλλικά τεθωρακισμένα οχήματα και ελαφρά άρματα μάχης, καθώς και για πυρομαχικά.
Σούνακ και Μακρόν μοιράζονται σε τούτο κάτι κοινό: αντιμέτωποι με ανυπέρβλητα εσωτερικά προβλήματα και ογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια για αντιδημοφιλείς ή ανεπαρκείς διαχειριστικές επιλογές και πολιτικές τους, στρέφονται σε ηχηρές δημόσιες χειρονομίες στο εξωτερικό πεδίο με εστίαση την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία, προκειμένου να τονώσουν το ηγετικό τους προφίλ. Απ’ την άλλη μεριά, ο Όλαφ Σολτς που προσφέρει πολύ περισσότερα καταλαμβάνει αξιοσημείωτα μικρότερο χώρο στη δημόσια προβολή της συμβολής του, κάτι που μπορεί ν’ αποδοθεί είτε σε επικοινωνιακό ερασιτεχνισμό και αντιχαρισματικότητα, είτε σε επιλογή, διότι Γερμανία και Ρωσία μετά την εποχή Μέρκελ δεν βρίσκονται και στα καλύτερά τους, και δεν χρειάζονται υπερβολές.
1.3.4. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΖΕΛΕΝΣΚΙ – ΜΕΛΟΝΙ
Όπως μάθαμε από τις δηλώσεις του Ζελένσκι μετά τη συνάντησή του με τη διεθνώς δραστήρια Ιταλίδα πρωθυπουργό, η οποία έχει ταχθεί στο πλευρό της Ουάσιγκτον χωρίς υπεκφυγές, οι δύο ηγέτες συζήτησαν την αμυντική και πολιτική στήριξη που προσφέρει η Ιταλία στην Ουκρανία και τα πορίσματα της πρόσφατης επίσκεψής του στη Ρώμη. Ειδικότερα αποκάλυψε πως συζήτησαν το πώς θα συμβάλει η Ιταλία στην εκπαίδευση Ουκρανών πιλότων, και θα λάβει νέες δυνατότητες αεράμυνας.
- ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
Μια ένδειξη πως ο Ζελένσκι θα ερχόταν το απόγευμα του Σαββάτου και όχι τη νύχτα ή το επόμενο πρωί, ήταν πως το σαραντασέλιδο τελικό ανακοινωθέν των πορισμάτων της Συνόδου παραδόξως δεν δόθηκε στη δημοσιότητα το απόγευμα της Κυριακής, αλλά το πρωί του Σαββάτου, προκειμένου ν’ ελευθερωθεί το πρόγραμμα των ηγετών για τις μεταξύ τους επαφές και για τις συναντήσεις τους με τον Ζελένσκι.
Τα πιο βασικά θέματα του ανακοινωθέντος ήταν ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, η στήριξη των G7 προς το Κίεβο, η στάση τους έναντι του κινεζικού οικονομικού εξαναγκασμού, η ασφάλεια στον Ινδοειρηνικό, ο περιορισμός της διάδοσης των πυρηνικών όπλων, η ενέργεια και η κλιματική κρίση, και η πρόκληση της τεχνητής νοημοσύνης για την Ανθρωπότητα.
2.1. ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Συγκεκριμένα, δεσμεύθηκαν οι ηγέτες «να εντείνουν τη διπλωματική, χρηματοοικονομική, ανθρωπιστική, και στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, να «αυξήσουν τα κόστη για τη Ρωσία και όσους στηρίζουν τις πολεμικές της προσπάθειες», και να συνδράμουν τον υπόλοιπο κόσμο [δηλ. τον Παγκόσμιο Νότο] στη διαχείριση του αρνητικού αντίκτυπου του πολέμου. Το περιεχόμενο των κυρώσεων αυτών δεν έχει αποσαφηνιστεί στην ανακοίνωση, καθώς συνιστά δήλωση πολιτικών προθέσεων. Οι κυρώσεις μάλλον θ’ αποφασιστούν κυρίαρχα από το κάθε μέλος, και ιδανικά θα υπάρξει «συντονισμός», λέξη που αναφυόταν συχνά σε κάθε κείμενο ή προφορική σύνθεση.
2.2. ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΑΦΟΠΛΙΣΜΟΣ
Πιο κάτω, το ανακοινωθέν αναφερόταν στο «Όραμα της Χιροσίμα», που αφορά τη διαμόρφωση «ενός κόσμου δίχως πυρηνικά όπλα», μια τυπικά ιαπωνική πρόταση του Φούμιο Κισίντα, αλλά χωρίς σαφείς δεσμεύσεις των εταίρων.
2.3. ΙΝΔΟΕΙΡΗΝΙΚΟΣ
Για τον Ινδοειρηνικό, το κοινό ανακοινωθέν αναφέρει τη δέσμευση των ηγετών υπέρ της ασφάλειας και της συνεργασίας, τονίζοντας ότι προσκαλώντας τους ηγέτες της Ινδίας, της Ινδονησίας, και των Νησιών Κουκ (ως εκπροσώπων του Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού) πρόθεσή τους ήταν να υπογραμμίσουν τη βούλησή τους για από κοινού δράση και με τις άλλες χώρες της ζώνης. Η διεύρυνση της συνεργασίας των G7 με άλλες χώρες ήταν ένα απ’ τα θέματα της Συνόδου.
Στο σημείο αυτό, το ανακοινωθέν ενέπλεξε καί την Κίνα, με τους ηγέτες να τονίζουν πως στηρίζουν τις χώρες του Ειρηνικού και της Νοτιοανατολικής Ασίας που έχουν υποστεί τα τελευταία δέκα χρόνια φορτική κινεζική επιρροή.
Μολονότι, δεν κατονομάζεται ρητά, προκύπτει από τη διατύπωση πως φωτογραφίζεται η ΛΔΚ, συγκρίνοντας με άλλες δημόσιες τοποθετήσεις των ηγετών και με κείμενα που έχουν υπογραφεί τα τελευταία δύο χρόνια με παρόμοιο περιεχόμενο, όπως για παράδειγμα απ’ τη στερεότυπη πλέον φράση «για έναν ελεύθερο και ανοιχτό Ινδοειρηνικό» που σχετίζεται με την κινεζική διεκδίκηση μιας αχανούς ΑΟΖ η οποία καλύπτει το 90% της Νότιας Σινικής Θάλασσας, παραβιάζοντας τις προβλέψεις της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 1982).
2.4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ
Σε άλλο σημείο, οι G7 κατονόμασαν ανοιχτά την Κίνα, δηλώνοντας πως δεν επιδιώκουν μεν μια πολιτική σχεδιασμένη να παρεμποδίσει την οικονομική πρόοδο της ΛΔΚ [όπως έχει προσφάτως ισχυριστεί ο Πρόεδρος Σι], και μάλιστα επιθυμούν μια «εποικοδομητική και σταθερή σχέση» μαζί της, αλλά την κάλεσαν «να παίξει σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες», και δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα για να «ελαττώσουν τις υπερβολικές εξαρτήσεις [τους από την Κίνα] στις κρίσιμες τροφοδοτικές αλυσίδες».
Η αναφορά αυτή υπαινίσσεται κάτι που είχε δηλώσει μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια βδομάδα πριν το πρόσφατο ταξίδι της στο Πεκίνο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πως είναι αδύνατη η απεμπλοκή της ΕΕ από την δεύτερη οικονομία του πλανήτη, θέση που επανέλαβε την Κυριακή το απόγευμα στη δική του συνέντευξη Τύπου ο Πρόεδρος Μπάιντεν, σχολιάζοντας πως οι G7 επιδιώκουν όχι ν’ αποσυνδεθούν από την Κίνα, αλλά να απομακρυνθούν από το ρίσκο της σχέσης τους με την Κίνα, και να διαφοροποιήσουν τις πηγές τροφοδοσίας τους («We are not looking to decouple, we are looking to de-risk and diversify»).
Η διατύπωση «de-risk» («αποκινδυνοποίηση») ανήκει στην Φον ντερ Λάιεν, και συνιστά μια μετριοπαθέστερη ή πιο πραγματιστική εκδοχή του μέχρι πρότινος αμερικανικού «decoupling» («αποσύνδεση»), όρου της ηλεκτρομηχανολογίας με τον οποίο περιγραφόταν μια επιθετικότερη Δυτική αντίδραση που αξιοποιούσε διπλωματικά μέσα περιχαράκωσης της Κίνας, διαφοροποίησης των πηγών εμπορικών συναλλαγών, ώστε να μειωθεί το κινεζικό αποτύπωμα και η εξάρτηση της Δύσης απ’ το Πεκίνο, και την παρεμβατική προστασία του Δυτικού εμπορίου και της τεχνολογίας από αθέμιτες κινεζικές πρακτικές, όπως είναι ο οικονομικός εξαναγκασμός («economic coercion»).
Υπενθυμίζω πως η Κίνα έχει εφαρμόσει πολιτική οικονομικού εξαναγκασμού και εναντίον της ΕΕ μέσω των κυρώσεών της σε βάρος της Λιθουανίας, όπως θα διαβάσετε σε πρόσφατα δημοσιευμένο σχετικό άρθρο μου εδώ στον ιστότοπο.
Στο σημείο όπου το ανακοινωθέν αναφέρεται στην «οικονομική ανθεκτικότητα» («economic resilience»), οι Επτά ηγέτες φωτογράφησαν την Κίνα, όταν προειδοποίησαν με συνέπειες όσες χώρες εργαλειοποιούν αθέμιτα το εμπόριο, τις αναπτυξιακές επενδύσεις, τις λοιπές οικονομικές τους σχέσεις, προκειμένου να καταναγκάσουν τους εταίρους τους να ενταχθούν στη δική τους σφαίρα αποκλειστικής επιρροής—η Κίνα το κάνει συστηματικά αυτό, αξιώνοντας από τους εμπορικούς της εταίρους να διακόψουν τις σχέσεις τους με την Ταϊβάν, να αντικαταστήσουν στις διεθνείς συναλλαγές τους το δολάριο με το γιουάν, να της δώσουν προτεραιότητα στις εξαγωγές και τις εισαγωγές τους έναντι της Δύσης, να υποβαθμίσουν τις σχέσεις τους με την Κορέα, την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ, συμμορφούμενες προς τις υποδείξεις του Πεκίνου, κ.ο.κ..
Η διατύπωση παραπέμπει στις αμερικανικές αιτιάσεις περί «οικονομικού bullying», φράση που ακούμε στις ενημερώσεις των συντακτών από το State Department και τον Λευκό Οίκο, ακόμα στις δημόσιες τοποθετήσεις Μπάιντεν, Μπλίνκεν, και λοιπών αξιωματούχων, ακόμα και της εποχής Τραμπ. Κεντρική θέση μέσα στους προβληματισμούς της Προεδρίας Μπάιντεν κατέχει το διεθνές εμπόριο μικροεπεξεργαστών, ημιαγωγών, και σπανίων γαιών, τομείς στους οποίους η ΛΔΚ αφήνει πολύ μεγάλο αποτύπωμα, το οποίο οι Επτά επιχειρούν να περιορίσουν, επικαλούμενοι λόγους αθέμιτου ανταγωνισμού. Για παράδειγμα, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, η Κίνα εξήγε στις ΗΠΑ αγαθά αξίας περίπου $4Β, ενώ το 2022 είχαν φτάσει τα $537Β, παρά τα δυστοπικά lockdowns που είχαν παρεμποδίσει τη βιομηχανική παραγωγή.
Υπενθυμίζω εδώ πως η Κίνα αδιαφορεί για τις καταδίκες της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, όπου έχουν προσφύγει χώρες όπως η Αυστραλία και η Νότια Κορέα, οι οποίες έχουν υποστεί κυρώσεις απ’ το Πεκίνο τα τελευταία τέσσερα χρόνια, και μετέφεραν στη Σύνοδο τις εμπειρίες και τα παράπονά τους ως προσκεκλημένες του Φούμιο Κισίντα.
Αντιδρώντας, το Πεκίνο ανακοίνωσε τη Δευτέρα 22 Μαΐου πως απαγορεύει στις κινεζικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς και έργα κρίσιμων υποδομών να εισάγουν προϊόντα από την αμερικανική εταιρεία παραγωγής μικροεπεξεργαστών Micron. Συνάμα, η κινεζική πρεσβεία στο Λονδίνο εξέδωσε ανακοίνωση διαμαρτυρίας, καλώντας του Επτά «να εγκαταλείψουν τις Ψυχροπολεμικές αντιλήψεις και την ιδεοληπτική προκατάληψη […] και να πάψουν να προκαλούν εσκεμμένα εριστικό κλίμα και διχόνοια εντός της διεθνούς κοινότητας.»
2.5. ΤΑΪΒΑΝ
Για το ακανθώδες πρόβλημα της Ταϊβάν, επιχειρώντας να καθησυχάσουν με τα λόγια εξίσου την Ταϊπέι όσο καί το Πεκίνο, οι ηγέτες δήλωσαν πως δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή στις βασικές τους τοποθετήσεις, και απηύθυναν έκκληση για ειρήνη και σταθερότητα στο Στενό της Ταϊβάν.
Εδώ θα ήθελα να σημειώσω πως η «διατήρηση του status quo ante» (δήλωση Μπάιντεν στη συνέντευξη Τύπου) αντηχεί τις καθημερινές απαντήσεις των εκπροσώπων Τύπου του State Department και του Λευκού Οίκου, πως οι ΗΠΑ δεν έχουν αποστεί της πάγιας πολιτικής τους περί «Μίας Κίνας» (One China Policy), κάτι που επανέλαβε και ο Αμερικανός πρόεδρος στη συνέντευξη μετά τη λήξη της Συνόδου, όμως η διακήρυξη της μη μεταβολής των αμερικανικών θέσεων δεν συνιστά πλέον εργαλείο καθησυχασμού, ή κατευνασμού του Πεκίνου, ή αφορμή αποκλιμάκωσης, γιατί το τελευταίο δεν επιθυμεί πια την αμεταβλητότητα της κατάστασης, αλλά τη δραστική μεταβολή προς όφελός του. Επομένως, επιμένοντας στη μη μεταβολή, οι ΗΠΑ δηλώνουν πως εγείρουν ένα φράγμα στα σχέδια του Πεκίνου για μεταβολή.
Προτού εκδοθεί το κοινό ανακοινωθέν των G7, η Κίνα απέστειλε προς τη διοργανώτρια Ιαπωνία δική της δήλωση «σθεναρής αντίστασης στην ανακοίνωση», επιμένοντας πως «η επίλυση του ζητήματος της Ταϊβάν είναι ένα θέμα που αφορά μονάχα τους Κινέζους», και πως «είναι η ΛΔΚ εκείνη που υφίσταται τον οικονομικό εξαναγκασμό και τις παρεμβάσεις της Δύση».
Επιπλέον, το κινεζικό Υπ. Εξ. δήλωσε πως οι Επτά αδιαφορούν για τους προβληματισμούς και τα αιτήματα της Κίνας—φράσεις που χρησιμοποιούσε και η Μόσχα από το 2007—και πως το αντιλαμβάνεται ως επίθεση όταν παρεμβαίνουν στις εσωτερικές της σχέσεις με την Ταϊβάν, κάτι για το οποίο το Πεκίνο «εκφράζει τη βαθιά του δυσαρέσκεια» («strong dissatisfaction»), και κατέθεσε αυστηρό διάβημα διαμαρτυρίας κατηγορώντας πως «οι G7 επιμένουν να χειραγωγούν τα ζητήματα που σχετίζονται με την Κίνα, δυσφημώντας και επιτιθέμενοι στην Κίνα».
Τέλος, ζήτησε απ’ τους Επτά να «πάψουν τις χονδροειδείς παρεμβάσεις στα εσωτερικά άλλων κρατών [και] την πρακτική να συγκροτούν μικρές κλίκες για να προετοιμάσουν αντιπαραθέσεις μεταξύ μπλοκς», επίσης φράση βγαλμένη από το ρωσικό εγχειρίδιο. Παρόμοιας διατύπωσης κατηγορίες αλλά συχνά σε ανοίκεια δριμείς τόνους, πως η Δύση παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Τουρκίας, έχουν προσάψει και οι Τούρκοι ηγέτες, Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου, καθώς και οι υπουργοί Τσαβούσογλου, Σοϊλού, και Ακάρ.
Απ’ αυτό το τελευταίο, που το Πεκίνο επαναλαμβάνει περίπου καθημερινά τα τελευταία τρία χρόνια, προκύπτει πως για την κινεζική ανάλυση ο κόσμος μας έχει αρχίσει να χωρίζεται σε υπό συγκρότηση «power blocks», δηλαδή σφαίρες εταιρικής και συμμαχικής επιρροής των Μεγάλων Δυνάμεων, όπως επί Ψυχρού Πολέμου.
Παρόμοια ρητορική για επιστροφή στο σκηνικό του Ψυχρού Πολέμου έχει αναπτύξει σε σύμπνοια με το Πεκίνο καί η Μόσχα, έπειτα απ’ τη Συνάντηση Κορυφής Μπάιντεν-Μπλίνκεν στη Γενεύη (16 Ιουνίου 2021), όταν ο μεν Μπάιντεν ζήτησε να τεθούν και πάλι βασικοί και απαράβατοι κανόνες στις διμερείς τους σχέσεις, όπως επί Ψυχρού Πολέμου, προκειμένου να διακόψει ο Πούτιν τις διεθνείς, υβριδικές του δράσεις, ενώ ο τελευταίος απέρριψε τους κανόνες και ζήτησε να ισχύσει ο έτερος πυλώνας του Ψυχρού Πολέμου, που ήταν ο χωρισμός του παγκόσμιου χάρτη σε σφαίρες επιρροής, τα «power blocks».
2.6. ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Το δεύτερο μισό του κοινού ανακοινωθέντος αναφέρεται στην κλιματική κρίση, που απειλεί απολύτως υπαρξιακά τα κράτη του Ινδοειρηνικού, και γι’ αυτό η αναδυόμενη ως γεωπολιτική δύναμη Ιαπωνία το ανέδειξε, ώστε να αυξήσει το κεφάλαιο της πολιτικής της επιρροής στη ζώνη, και παράλληλα η ενεργειακή ασφάλεια, που επίσης την αφορά, για τη βιομηχανική της παραγωγή.
Ενώ το σχετικό τμήμα επαναλαμβάνει τα πορίσματα της περσινής Συνόδου, φέτος ανέδειξε και το πώς διασυνδέονται αυτά τα δύο ζητήματα με τους γεωπολιτικούς κινδύνους που απειλούν την ασφάλεια και σταθερότητα του πλανήτη. Σημείωσαν οι Επτά:
«Προκειμένου ν’ ανταποκριθούμε στην τρέχουσα ενεργειακή κρίση που προκάλεσε ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και να επιτύχουμε τον κοινό μας στόχο για μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050 το αργότερο, υπογραμμίζουμε την αληθινή και επείγουσα ανάγκη και ευκαιρία να επιταχύνουμε τις μεταβάσεις σε καθαρή ενέργεια επίσης ως ένα μέσο για την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας ταυτόχρονα.»
Πρωτοπορεί σ’ αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχει περιορίσει σημαντικά την εξάρτησή της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), με αρχική στόχευση, γεωπολιτικού αποτυπώματος, τον περιορισμό των προσόδων της Ρωσίας, που θα διοχετεύονταν στην πολεμική της προσπάθεια. Ασφαλώς, η Κίνα, η Ινδία, και το Πακιστάν έσπευσαν να επωφεληθούν καλύπτοντας το κενό παραγγελιών, και ο πλανήτης δεν ωφελήθηκε σημαντικά, ενώ τα ρωσικά ταμεία εξακολούθησαν να γεμίζουν, έστω και με εκπτωτικές πωλήσεις.
- ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ QUAD
Μια μικρότερη σύνοδος κορυφής εγκιβωτίστηκε εξ ανάγκης μέσα στη Σύνοδο των G7, εκείνη του Τετραμερούς Διαλόγου Ασφαλείας ΗΠΑ, Ινδίας, Ιαπωνίας, και Αυστραλίας (Quadrilateral Security Dialogue, QSD, ή απλούστερα Quad). Τούτο διότι ο Πρόεδρος Μπάιντεν ματαίωσε το ταξίδι του στην Παπούα Νέα Γουϊνέα και την Αυστραλία, όπου ο Αυστραλός Πρωθυπουργός Αλμπανίζι θα φιλοξενούσε τους ηγέτες της Quad, προκειμένου να επιστρέψει την Κυριακή στην Ουάσιγκτον για ν’ ασχοληθεί με τις διαπραγματεύσεις με τους Ρεπουμπλικανούς του Κογκρέσου σχετικά με την αύξηση του ορίου δανεισμού της χώρας. [Αλλά θα μεταβεί στην Παπούα Νέα Γουϊνέα ο Τόνι Μπλίνκεν επικεφαλής αντιπροσωπείας.]
Οι τέσσερις ηγέτες, Μπάιντεν, Μόντι, Κισίντα, και Αλμπανίζι δεσμεύθηκαν να συμβάλουν στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στον Ινδοειρηνικό, και «να μην αποδεχθούν μονομερείς ενέργειες που επιδιώκουν μεταβολή του status quo με τη βία». Επιπλέον, εξέφρασαν «σοβαρή ανησυχία για την στρατιωτικοποίηση γεωγραφικών σημείων, [ως] προσπάθεια να διαταραχθούν δραστηριότητες άλλων χωρών για την αξιοποίηση υπεράκτιων πόρων».
Από τις εισαγωγικές δηλώσεις των τεσσάρων ηγετών ενώπιον των δημοσιογράφων φάνηκε πως η ατζέντα της Quad εφάπτεται με κείνην των G7 σε πολλά της σημεία. Του χρόνου, η επόμενη σύνοδος του τετραμερούς διαλόγου θα φιλοξενηθεί στην Ινδία.
- ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 21 ΜΑΪΟΥ
Την τρίτη ημέρα της Συνόδου, Κυριακή 21 Μαΐου, η ατζέντα είχε πάλι κάποιες εκδηλώσεις φιλοξενίας, όπως την επίσκεψη των ηγετών μετά των συζύγων τους στον γνωστό ιαπωνικό κήπο Shukkeien, μια ομιλία του Φούμιο Κισίντα λίγο μετά τις 2.30 το απόγευμα, τοπική ώρα, συνεντεύξεις Τύπου των ηγετών, και λήξη των εργασιών στις 9 το βράδυ.
4.1. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΚΙΣΙΝΤΑ – ΓΕΟΛ ΣΕ ΚΕΝΟΤΑΦΙΟ ΘΥΜΑΤΩΝ
Συνεχίζοντας τις διμερείς επαφές τους, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός και ο Κορεάτης πρόεδρος επισκέφτηκαν κενοτάφιο των Κορεατών που σκοτώθηκαν κατά τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα. Για τη θέση της ιστορικής μνήμης και των ιστορικών ερίδων των δύο λαών που πηγάζουν απ’ την περίοδο 1910-1945 έγραψα στην ανασκόπηση της πρώτης ημέρας.
Ο Νοτιοκορεάτης ηγέτης συναντήθηκε ακόμα με Κορεάτες επιζώντες του βομβαρδισμού, σε μια χειρονομία συμβολισμού που απαντά στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης πως έχει παραμερίσει τους επιζώντες και τις οικογένειες των θυμάτων του πολέμου χάριν της άνευ όρων επαναπροσέγγισης με την Ιαπωνία. Μιλώντας εκεί, υπενθύμισε πως ο Φούμιο Κισίντα είχε δηλώσει πως «η καρδιά [τ]ου πονάει» για τα θύματα του προπολεμικού ιαπωνικού ιμπεριαλισμού, θέλοντας και πάλι να υπογραμμίσει πως ο Ιάπωνας ηγέτης έχει ήδη προβεί σε επαρκείς πράξεις απολογίας.
Οι δύο ηγέτες συνέχισαν τις συζητήσεις που έχουν ανοίξει στο πλαίσιο της διμερούς επαναπροσέγγισης, με θέματά τους μεταξύ άλλων την κινεζική στρατιωτική και οικονομική επιθετικότητα σε βάρος τους (βλ. π.χ. κοινά με τους Ρώσους ναυτικά γυμνάσια στη Θάλασσα της Ιαπωνίας/Κόλπο της Κορέας), τη βορειοκορεατική πυρηνική και πυραυλική απειλή, την αναζωπύρωση της κρίσης της Ταϊβάν, και τα εμπόδια που θέτει η Κίνα στην παραγωγή των τεχνολογικών τους προϊόντων, απαγορεύοντας ή παρεμποδίζοντας προς αυτές τις εξαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών.
4.2. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΚΟΥΚ
Ο Πρωθυπουργός Μαρκ Μπράουν των Νησιών Κουκ, που εκπροσωπώντας το Φόρουμ των Νησιών του Ειρηνικού προσκλήθηκε ως παρατηρητής στη Σύνοδο, είχε επίσης την ευκαιρία να συναντηθεί με τους Επτά ηγέτες καθώς και με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όπου τους υπογράμμισε πως ενώ το ενδιαφέρον μονοπωλούν οι ανταγωνισμοί τους με τη Ρωσία και την Κίνα, για τον Παγκόσμιο Νότο η κλιματική κρίση και η υπερθέρμανση του πλανήτη συνθέτουν μια θανάσιμη, υπαρξιακή απειλή. Ειδικά τα νησιά του Ειρηνικού είναι ευάλωτα σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι ολοένα συχνότεροι και σφοδρότεροι τυφώνες, οι πλημμύρες, και η σταδιακή άνοδος της επιφάνειας της θάλασσας όσο λιώνουν οι πάγοι των πόλων, μεταξύ άλλων.
Στις δηλώσεις του, ο Μπράουν τόνισε πως για τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού η κλιματική κρίση είναι πραγματικότητα και όχι απλώς μια μελλοντική υπόθεση, και απηύθυνε έκκληση να εισακουστούν οι φωνές του Παγκόσμιου Νότου απ’ τους ηγέτες των ανεπτυγμένων χωρών.
4.3. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ G7 ME ΖΕΛΕΝΣΚΙ
Το πρωί της Κυριακής, οι Επτά ηγέτες είχαν από κοινού συζήτηση με τον Ουκρανό πρόεδρο σχετικά με την πορεία του πολέμου στην χώρα του. Εκεί του μεταφέρθηκε εκ νέου η δέσμευσή τους για στήριξη του αγώνα του ουκρανικού λαού, ειδικά έπειτα απ’ την ανεπιβεβαίωτη είδηση της πτώσης του Μπαχμούτ και των συγχαρητηρίων του Ρώσου ηγεμόνα προς τις δυνάμεις εισβολής και κατοχής για την κατάκτηση της πόλης. Ο Ζελένσκι αποκρίθηκε εμφατικά πως η πόλη δεν έχει περάσει στον πλήρη έλεγχο των εισβολέων και κατακτητών.
Η συνάντηση είχε ασφαλώς και μια βαθιά συμβολική αξία, με τους ηγέτες συγκεντρωμένους να ακούνε προσεκτικά όσα τους αφηγείτο ο Ουκρανός πρόεδρος, και την ανάμνηση πως κάποτε οι G7 ήσαν για λίγο G8, με την προσθήκη της Ρωσίας, την οποία και απέβαλαν μετά την πρώτη εισβολή του 2014.
4.4. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΖΕΛΕΝΣΚΙ – ΤΡΟΥΝΤΟ
Το πρωί της Κυριακής, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντήθηκε με τον Καναδό πρωθυπουργό Τζάστιν Τρουντό, και οι δύο άνδρες συνομίλησαν για τη διμερή συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της παροχής εκπαίδευσης Ουκρανών αξιωματικών στο καναδικό πρόγραμμα UNIFIER. Υπενθυμίζω πως ο Καναδάς συνορεύει με τη Ρωσία στον Αρκτικό Ωκεανο, και έχει προστριβές μαζί της για τον έλεγχο των αρκτικών θαλάσσιων οδών, τη διαχείριση των πόρων του υπεδάφους του βυθού, και την οριοθέτηση ΑΟΖ.
«Είμαι ευγνώμων στον Τζάστιν Τρουντό και τον Καναδά για την συνδρομή τους στην απομάκρυνση των ναρκών από τα εδάφη μας, και για την ταχεία διεκπεραίωση των αιτημάτων μας προς την Κυβέρνηση του Καναδά και τους Καναδούς κατασκευαστές» έγραψε σε tweet του ο Ζελένσκι.
4.5. ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΠΑΪΝΤΕΝ – ΖΕΛΕΝΣΚΙ
Οι δύο ηγέτες είχαν την ευκαιρία να καθίσουν να τα πουν από κοντά σε τουλάχιστον δύο περιστάσεις, μία άτυπη στο περιθώριο της κοινής συνάντησης με όλους τους Επτά, και μία ακόμα το μεσημέρι κατ’ ιδίαν.
Το κλίμα ήταν, όπως πάντα, εγκάρδιο, με τον Αμερικανό πρόεδρο να ενημερώνει τον Ουκρανό ομόλογό του σχετικά με όλες τις εξοπλιστικές και άλλες πρωτοβουλίες των ΗΠΑ υπέρ της χώρας του και σε βάρος της Ρωσίας. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες που συνάγονται εύκολα απ’ όσα έχω γράψει νωρίτερα κατά την κάλυψη των εργασιών της τριήμερης Συνόδου.
4.6. ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΟΥΝΑΚ – ΜΟΝΤΙ και ΣΟΥΝΑΚ – ΚΙΣΙΝΤΑ
Ο Βρετανός πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον ομόλογό του, Ναρέντα Μόντι της Ινδίας, που του ζήτησε να μεταφέρει στον Βασιλέα Κάρολο Γ΄ τις ευχές του για την πρόσφατη στέψη του.
Οι δύο ηγέτες επαναβεβαίωσαν τους ιστορικούς διμερείς δεσμούς των λαών τους, επί τη βάσει της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικτύων, και της κατανόησης της αξίας του ελεύθερου εμπορίου.
Συζήτησαν την πρόοδο των διαπραγματεύσεων για τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Ηνωμένου Βασιλείου – Ινδίας, και δεσμεύθηκαν να οριστικοποιήσουν αυτό το μεγαλεπήβολο και αμοιβαία επωφελές σχέδιο. Στην πράξη, το Νέο Δελχί δεν βιάζεται, ενώ ο Σούνακ πιέζεται πολύ, γιατί πλησιάζουν οι εκλογές τον Ιανουάριο του 2025, και πρέπει να έχει κάτι να δείξει στους ψηφοφόρους.
Συζήτησαν ακόμη τη γκάμα των θεμάτων της φετινής Συνόδου των G7, και ο Σούνακ υποσχέθηκε την ισχυρή του στήριξη στη φετινή ινδική προεδρία των G20 υπό τον πρωθυπουργό Μόντι.
Τέλος, ο Ρίσι Σούνακ ανακοίνωσε στη συνέντευξη Τύπου αργότερα πως εξασφάλισε επενδύσεις ύψους £18Β από την Ιαπωνία, διαπραγματευόμενος με τον Φούμιο Κισίντα—τ εγκώμια του οποίου έπλεξε για την πρωτοβουλία πρόσκλησης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι—και δήλωσε ότι προσδοκά έτσι τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας. Υπενθυμίζω πως στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Μπρέξιτ παραμένουν κενές 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας.
Προσερχόμενος στη συνέντευξη Τύπου αργότερα ο Σούνακ, και με τις εν γένει δυναμικές τοποθετήσεις τους για όλα τα διεθνή θέματα της ατζέντας της Συνόδου, ήλπιζε πως θα τονώσει το ηγετικό του προφίλ. Όμως οι Βρετανοί δημοσιογράφοι του την είχαν στημένη, και τον βομβάρδισαν μ’ ερωτήσεις για την εσωτερική σκηνή, και δη μικροπολιτικές. Βλέπετε, πίσω στο Νησί είχε ξεσπάσει ένα σκάνδαλο, όπως αυτά που έστειλαν σπίτι του τον Μπόρις Τζόνσον.
Η «σκληρή και αδιάλλακτη» Υπ. Εσωτερικών Σουέλα Μπράβερμαν αποκαλύφθηκε πως είχε παραβεί τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας, και αξιοποιώντας την υπουργική της ιδιότητα ως προϊσταμένη τους, προσέγγισε δημοσίους λειτουργούς προκειμένου (1) να την απαλλάξουν από το πρόστιμο, (2) να την απαλλάξουν από την υποχρέωση να παρακολουθήσει επανεκπαίδευση οδήγησης («συναίσθησης του ορίου ταχύτητας»), και (3) να την απαλλάξουν απ’ την υποχρέωση να σημειώσει 3 βαθμούς στο point system της.
Ο Σούνακ αιφνιδιάστηκε, το αγνοούσε τελείως, δεν ήξερε τί να πει. Δήλωσε γενικόλογα πως δεν είναι ενήμερος, μα περιβάλλει μ’ εμπιστοσύνη την υπουργό του. Αργότερα μπήκε στο αεροπλάνο και αναχώρησε, χωρίς να κατορθώσει να προβάλει τα διεθνή του κατορθώματα. Τη Δευτέρα 22 Μαΐου, οι βουλευτές πέρασαν απ’ τα κάρβουνα τη Μπράβερμαν για τη συμπεριφορά της. Αυτά βέβαια στο Ηνωμένο Βασίλειο.
- ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΤΖΟ ΜΠΑΪΝΤΕΝ
Λίγο πριν αναχωρήσει για τις ΗΠΑ, ο Τζο Μπάιντεν παραχώρησε συνέντευξη Τύπου, στην οποία μίλησε για όλα τα θέματα της Συνόδου, που κάλυψα ανωτέρω, και συνάμα απάντησε σε ερωτήσεις για την εσωτερική υπόθεση των ημερών στην Ουάσιγκτον: τον συμβιβασμό που ετοιμάζεται μεταξύ του Λευκού Οίκου και των Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσου για την αύξηση του ορίου δανεισμού της χώρας πριν την 1η Ιουνίου, ώστε ν’ αποφευχθεί η στάση πληρωμών της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης.
Ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε πως οι προτάσεις των Ρεπουμπλικανών του Κέβιν ΜακΚάρθι για περικοπές $4,5Τ στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, προκειμένου να εγκρίνουν την αύξηση του ορίου, είναι απαράδεκτες, γιατί θα υπονομεύσουν τη λειτουργία σειράς από κρίσιμες κοινωνικές υπηρεσίες, απ’ τις οποίες εξαρτώνται δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανών. Υπενθύμισε δε πως έχει ο ίδιος εφαρμόσει πρόγραμμα μείωσης του εθνικού χρέους ύψους $3Τ στο οποίο θα προσθέσει νέο για επιπλέον $1Τ, και πως έχει ήδη κατορθώσει σε δύο χρόνια να μειώσει κατά $1Τ το χρέος.
Επομένως, κατέληξε, είναι από μικροπολιτική σκοπιμότητα που πιέζουν με παράλογες αξιώσεις οι Ρεπουμπλικάνοι Τραμπικοί, προκειμένου να του φορτώσουν την ευθύνη μιας στάσης πληρωμών. Υπενθύμισε, όμως, την ανεπιφύλακτη δέσμευση των τεσσάρων αρχηγών του Κογκρέσου [Βουλή: Κέβιν ΜακΚάρθι (Ρ) και Χακίμ Τζέφρις (Δ) – Γερουσία: Τσακ Σούμερ (Δ) και Μιτς ΜακΚόνελ (Ρ)] πως η στάση πληρωμών δεν είναι επιτρεπτή επιλογή.
Σε άλλα θέματα, δεσμεύθηκε για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, ακολούθως του σχετικού συμπεράσματος στο κοινό ανακοινωθέν των Επτά, και τόνισε την κοινή απόφαση των ηγετών ν’ απεξαρτηθούν απ’ την Κίνα, διαφοροποιώντας τις πηγές τροφοδοσίας των οικονομιών τους σε προϊόντα και υπηρεσίες, και απομακρυνόμενοι από τον κίνδυνο οικονομικού εξαναγκασμού που οι σχέσεις τους με το Πεκίνο ενέχουν για τις οικονομίες τους, τους εργαζομένους, και την εθνική τους ασφάλεια, προστατεύοντας ένα μικρό σύνολο κρίσιμων τεχνολογιών.
Για τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωσε πως πριν την «χαζή υπόθεση με τα μπαλόνια» («silly balloon»), είχε συμφωνηθεί να διατηρείται ανοιχτός ένας δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στις ΕΔ των δύο δυνάμεων, μα έκτοτε «όλα άλλαξαν όσον αφορά το πώς συζητάμε μεταξύ μας». Προέβλεψε, εντούτοις, πως σύντομα θα ξεπαγώσουν οι σχέσεις τους [(relations will) «thaw very shortly»].
Για την Ταϊβάν, ο Μπάιντεν δεσμεύθηκε πως οι ΗΠΑ θα εξακολουθήσουν να τη βοηθούν ώστε να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της, σημείωσε πως υπάρχει μια «σαφής κατανόηση» μεταξύ των ΗΠA και των συμμάχων τους πως εάν η Κίνα ενεργήσει μονομερώς σε βάρος της νήσου, τότε θα «υπάρξει μια απάντηση», αλλά είπε πως η ιδέα μιας σύγκρουσης δεν είναι αναπόδραστη, εννοώντας πως πάντοτε υπάρχουν περιθώρια αποφυγής της.
Σχετικά με τη Ρωσία, ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε την «κοινή αταλάντευτη δέσμευση συμπαράταξης στο πλευρό του γενναίου λαού της Ουκρανίας» για όσο απαιτηθεί. Ζήτησε να επιτευχθεί μια «δίκαιη ειρήνη που θα σέβεται την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας».
Για τα F-16 δήλωσε πως έχει λάβει «σαφή διαβεβαίωση» απ’ τον Πρόεδρο Ζελένσκι πως δεν θα χρησιμοποιηθούν σε επιχειρήσεις εντός της ρωσικής επικράτειας («flat assurance»).
Επανέλαβε πως «η Ρωσία ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο, και θα μπορούσε να τον σταματήσει σήμερα κιόλας, αποσύροντας τις δυνάμεις της από την Ουκρανία», ενώ ανέφερε πως ο Πρόεδρος Ζελένσκι έλαβε από όλους τους συμμάχους και τα μέλη των G7 τις ίδιες διαβεβαιώσεις «αταλάντευτης στήριξης».
«Ο Πούτιν δεν θα τσακίσει την αποφασιστικότητά μας, δεν το κατάφερε πριν τον πόλεμο, όπως νόμιζε, δεν θα το καταφέρει μήτε και τώρα», συμπλήρωσε.
- ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΒΟΛΟΝΤΙΜΙΡ ΖΕΛΕΝΣΚΙ
Λίγο μετά την έναρξη της συνέντευξης του Τζο Μπάιντεν και παράλληλα με κείνην έτρεξε και η συνέντευξη του Ουκρανού προέδρου. Ευχαρίστησε τους ηγέτες με τους οποίους είχε συνομιλίες για τις δεσμεύσεις στήριξης και την παροχή βοήθειας, και αναφέρθηκε ειδικά στην υπόθεση της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης και αναγέννησης της Ουκρανίας, φέρνοντας και πάλι το παράδειγμα της μεταπολεμικής Ιαπωνίας, δείχνοντας τη Χιροσίμα ιδιαίτερα.
Ειδική μνεία έκανε στον Φούμιο Κισίντα, που τον προσκάλεσε, και τον οποίον ενημέρωσε για την πορεία του πολέμου και τις ανάγκες της Ουκρανίας, τον ευχαρίστησε δε για το πακέτο ανθρωπιστικής βοήθειας του Μαρτίου, ύψους $5,5Β, στο οποίο τον Απρίλιο προστέθηκαν άλλα $7,6Β σε χρηματοπιστωτική συνδρομή, η παροχή εκατό φορτηγών, και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη Ουκρανών τραυματιών στην Ιαπωνία.
Ερωτηθείς για το Μπαχμούτ και τις αντιφατικές ειδήσεις που έρχονταν από κει όλο το Σαββατοκύριακο, ο Ζελένσκι εγκωμίασε τους υπερασπιστές του που «επιτελούν μια πολύ σημαντική αποστολή», αρνούμενος ωστόσο να μοιραστεί ακριβείς λεπτομέρειες της κατάστασης, πέραν του να δηλώσει εμφατικά πως οι Ρώσοι δεν ελέγχουν την πόλη, και πως αυτές οι λέξεις δεν χωράνε δύο ή τρεις διαφορετικές ερμηνείες.
Για το θέμα των F-16, o Ζελένσκι είπε πως θα είναι «υψηλής ποιότητας» και πως θα παραχωρηθούν «από όλους», εννοώντας ίσως «από πολλούς». Δήλωσε πως έχει την πεποίθηση ότι το Κίεβο θα τα παραλάβει οπωσδήποτε, αν και «δεν μπορώ να σας πω πόσα θα είναι—όχι επειδή είναι μυστικό, αλλ’ επειδή πραγματικά δεν γνωρίζουμε».
Για το πότε ή εάν ποτέ θα ξεκινήσει η αναμενόμενη αντεπίθεση, είπε απλά πως «η Ρωσία θα το νιώσει πάνω της όταν θα εκδηλώσουμε την αντεπίθεση»
- ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ, Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
Σε ανακοίνωση του ρωσικού Υπ. Εξωτερικών που αναρτήθηκε στο Telegram, η Μόσχα καταδίκασε τη Σύνοδο Κορυφής των G7 ως ένα «πολιτικοποιημένο γεγονός» [ενν. εμφορούμενο από ιδεολογικό φανατισμό], που παρήγαγε αιτιάσεις σε βάρος της Ρωσίας και της Κινας, και υπονόμευσε την παγκόσμια σταθερότητα, υποδαυλίζοντας την αντιρρωσική και αντικινεζική «υστερία» [θα θυμάστε που τέτοια έλεγε και η εκπρόσωπος του υπουργείου την παραμονή της εισβολής].
Ακόμα, η ανακοίνωση χαρακτήρισε το forum των G7 ως «μη αναστρέψιμα εκφυλισμένο» [ενν. από τότε που απέβαλαν τη Ρωσία], και πως έχει μετατραπεί σε «επωαστήριο που προετοιμάζει πρωτοβουλιών καταστροφής που υπονομεύουν την παγκόσμια σταθερότητα, υπό την ηγεσία των Αγγλοσαξόνων» [κλασική επωδός αυτή για τους Αγγλοσάξονες].
Τέλος, κατηγόρησε τους G7 πως «φλερτάρουν» με μη Δυτικά κράτη προκειμένου να παρεμποδίσουν την ανάπτυξη των δεσμών τους με τη Μόσχα και το Πεκίνο.
Στέλιος Ιατρού