Ινδία – Πακιστάν: Επικίνδυνη κλιμάκωση σε πυρηνικό φόντο με αεροπορικά πλήγματα

93

Η Ινδία πραγματοποίησε αεροπορική επιδρομή σε πακιστανικό έδαφος, με επίκεντρο το Κασμίρ. Το Πακιστάν ισχυρίζεται ότι κατέρριψε πέντε μαχητικά, ενώ και οι δύο πλευρές αναφέρουν απώλειες αμάχων. Αυξάνονται οι ανησυχίες για κλιμάκωση.

Στις 03:40 τα ξημερώματα της 7ης Μαΐου, η Ινδία εξαπέλυσε στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές εντός του πακιστανικού εδάφους, πλήττοντας εννέα στόχους σε περιοχές κοντά στη γραμμή ελέγχου (LoC) στο Κασμίρ. Η επιχείρηση παρουσιάστηκε από την ινδική πλευρά ως αντίποινα για την τρομοκρατική επίθεση της 22ας Απριλίου στο Τζαμμού-Κασμίρ, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 26 αμάχους. Το Νέο Δελχί κατηγόρησε την πακιστανική κυβέρνηση ότι υποθάλπει και υποστηρίζει το αυτονομιστικό αντάρτικο που μάχεται κατά της ινδικής κυριαρχίας στο Κασμίρ.

Ακολούθησε κλιμάκωση: η κυβέρνηση του Πακιστάν χαρακτήρισε την επίθεση κατάφωρη παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας και ισχυρίστηκε —χωρίς ανεξάρτητη επιβεβαίωση— ότι κατέρριψε πέντε ινδικά μαχητικά αεροσκάφη, ανάμεσά τους και τρία Rafale. Οι πληροφορίες παραμένουν αντικρουόμενες. Και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν ότι υπήρξαν απώλειες αμάχων, είτε κατά τα πλήγματα είτε κατά τις ανταλλαγές πυρών που ακολούθησαν.

Διπλωματική κινητικότητα και διεθνείς επαφές

Ο Ινδός Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Ατζίτ Ντοβάλ, φέρεται να βρισκόταν σε επαφή με τον Αμερικανό γερουσιαστή Μάρκο Ρούμπιο κατά τις κρίσιμες ώρες. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο Ντοβάλ τον ενημέρωσε αμέσως μετά την επιχείρηση, και ο Ρούμπιο στη συνέχεια επικοινώνησε και με τις δύο πλευρές συνιστώντας αυτοσυγκράτηση και αποκλιμάκωση.

Παράλληλα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πρότειναν επίσημα να αναλάβουν ρόλο ειρηνευτικού διαμεσολαβητή, υποδεικνύοντας ότι η περιοχή έχει εισέλθει σε φάση υψηλού ρίσκου με ευρύτερες γεωπολιτικές προεκτάσεις.

Μια “χορογραφία” περιορισμένης σύγκρουσης;

Η γενική δομή των επιχειρήσεων, με την επιλογή στόχων, την προσεκτική ανάληψη ευθύνης και τον τυπικό χαρακτήρα των δηλώσεων, παραπέμπει περισσότερο σε ελεγχόμενη σύγκρουση μικρής κλίμακας, που αποσκοπεί κυρίως στο να δοκιμάσει τα όρια και την αποφασιστικότητα του αντιπάλου. Παρόμοια ήταν και η δυναμική της πρόσφατης ιρανο-πακιστανικής κρίσης στο Μπαλουχιστάν, όπου οι δύο πλευρές αντάλλαξαν πλήγματα με φόντο την τρομοκρατία και τις αποσχιστικές ομάδες — και στη συνέχεια αποσύρθηκαν σε φάση αποκλιμάκωσης.

Ασύμμετρο πεδίο αντιπαράθεσης

Η Ινδία διαθέτει συντριπτική υπεροχή σε όλα τα επίπεδα: στρατιωτικά, οικονομικά, διπλωματικά. Το Πακιστάν, σε αντίθεση, είναι σε πολλαπλή κρίση: οικονομική, πολιτική και κοινωνική. Αυτή η ανισορροπία καθιστά το Ισλαμαμπάντ ανασφαλή και ενίοτε απρόβλεπτο δρώντα, καθώς η ίδια του η εσωτερική σταθερότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν θα εμφανιστεί “σκληρό” απέναντι στην Ινδία.

Το ενδεχόμενο επίκλησης των πυρηνικών —σε ρητορικό επίπεδο τουλάχιστον— δεν μπορεί να αποκλειστεί, ακριβώς επειδή λειτουργεί ως εργαλείο αποτροπής για ένα αδύναμο καθεστώς. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις άμεσου κινδύνου πυρηνικής σύγκρουσης.

Η σύγκρουση Ινδίας – Πακιστάν, με το βαθύ ιστορικό και υπαρξιακό της υπόβαθρο, εισέρχεται σε μια ακόμη κρίσιμη φάση. Το αν πρόκειται για μια ελεγχόμενη επίδειξη ισχύος ή για προοίμιο ευρύτερης κλιμάκωσης, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσο οι εμπλεκόμενες πλευρές —και οι διεθνείς παίκτες— μπορούν να ελέγξουν την αλυσίδα αντιδράσεων που ήδη ξεκίνησε.